Elde edilen bulgular, şampuandan tıraş jeline, makyaj malzemelerinden sentetik kumaşlara kadar birçok ürünün cinsiyetlerde karmaşaya sebep olduğu şüphesini uyandırıyor.

Metroseksüel olmak son yılların en çok konuşulan konularından biri. Bakımlı erkekler için kullanılan bu tabirden sonra daha çok tartışılacak bir kavramla karşı karşıyayız: Femisation, yani erkeklerin kimyasallar sebebiyle kadınsılaşması. Tam tersi durumu ifade eden bir kelime daha var: Masculinisation, yani kimyasallar sebebiyle kadınların erkeksileşmesi. Ama konumuz bu kavramlar değil.

Hem erkeklere hem de kadınlara kötü bir haberimiz var: Yaklaşık 20 yıldır kimyasalların insan ve hayvanlar üzerindeki etkisini araştıran İngiliz Chem Trust Vakfı internet sitesinde yayınladığı raporla, kimyasalların cinsiyet kargaşasına yol açtığını açıkladı. WWF, Greenpeace gibi uluslararası örgütlerin ve İngiltere'den birçok hayırseverin maddi destek sağladığı vakfın elde ettiği bulgular şampuandan tıraş jeline, makyaj malzemelerinden sentetik kumaşlara kadar günlük hayatta çok sık kullanılan ürünlerdeki kimyasalların cinsiyetlerde karmaşaya sebep olduğunu tespit etmiş.

Son yıllarda erkek bebek sayısının azalmasının sebebi de kimyasallara bağlanıyor. Çünkü erkek bebekler, anne karnındayken çevre kirliliğinden kız bebeklere göre daha çok etkileniyor. Erkek bebeklerin sağlıklı doğum şansı kızlara göre daha az. Fakat kız ya da erkek fark etmiyor; yeni nesil anne adaylarının çok sayıda düşük yapmasının sebebi de bu kimyasallar.

Doğum oranının düşüklüğü yalnızca yoğun kimyasallara maruz kalan modern insanların problemi değil. Kuşlar ve balıklar da bundan muzdarip. Onlarda da doğurganlık oranı azaldığı gibi, yeni nesil kuş ve balıklarda cinsiyet karmaşası var. Dişilik özellikleri gösteren erkek balıklar veya erkeklik özelliği gösteren dişi kuşlar gibi... Tıpta buna hermafrodit yani ara cinsiyet formu deniyor.

Bilim adamlarının 1990'lardan beri yaptığı bu çalışmalar gösteriyor ki, hayatımıza giren kimyasallar, hava ve su kirliliği, kanser, davranış bozukluğu ve kadınlarda düşük yapmaya sebep oluyor.

Üreme sağlığını olumsuz etkileyen kimyasallar erkeklerde sperm sayısını, kadınlarda yumurtlama oranını azaltıyor. Şampuanlardan kozmetiklere, deterjanlardan sentetik halılara, su geçirmeyen ve leke tutmayan kumaşlardan bilgisayar ve TV'lere kadar kimyasalların olduğu her türlü obje, insan sağlığını işte böyle olumsuz etkiliyor. Hayatımızı kolaylaştırmak, yaşam kalitemizi artırmak için çıkan ürünlerin bize yine de bir katkısı var; ama hiçbir şeyden haberi olmayan canlıları olumsuz etkilemesi daha da korkutucu. Çünkü Avrupa'da büyük kentlerin içinden geçen nehirlerde yaşayan canlılarda femisation ve masculinisation vakalarına çok sık rastlanıyor.

Peki çözüm nedir? Temizlikten kozmetiğe kadar hayatımızda daha az kimyasala yer vermek, yediklerimize ve içtiklerimize dikkat etmek, çevre temizliği konusunda da gerçekten duyarlı olmak gerekiyor.

***

Doç. Dr. Selçuk Dağdelen (Hacettepe Üniversitesi Endokrinoloji Bölümü)

"Kimyasalların oluşturduğu sinsi bir çevre felaketi yaşadığımız gerçek! Şöyle ki, cinsiyet genlerle tayin edilir. Dolayısıyla anne karnına düşüldüğü anda belirli bir cinsiyet şifresi genlerde vardır. Ancak cenin büyürken, hem dişi hem de erkeklik organ taslaklarına sahiptir. Doğuma kadar belli koşullar altında genlerinin belirlediği yönde bir cinsel olgunlaşma tamamlanır, böylece doğumda sağlıklı bir bebek, erkek ya da kız olarak doğar. Genlerin erkek veya dişi yönelimine rağmen, ceninin anne karnında maruz kaldığı bazı koşullarda bebek hem dişi hem de erkeklik organı taslaklarını birlikte olgunlaştırabilir ki; bu durumda doğacak bebek hermafrodittir. Suda yaşayan canlılar buna daha yatkındır. Saç boyası gibi bazı kozmetik ürünlerin, asıl kadın sağlığını tehdit ettiği, hatta saçlarda erken ve aşırı beyazlamaya dahi yol açtığı bilinmektedir."