Günümüzde zeka testleri oldukça geniş çaplı kullanılmaya başlamıştır. Çocuklarının zihinsel performanslarının ne olduğunu merak eden pek çok ebeveyn bu testlerden yararlanmaktadır. Yazımızda çocuklara uygulanan zeka testlerinin bazılarını sizlere aktarmaya çalışacağız.

Wechsler zeka ölçeği:

Zihinsel performansın belirlenmesi için kullanılan bireysel bir zeka testidir. Sözel ve performansa yönelik iki bölümdür. Bunlar 5 ana test ve bir yedek olmak üzere 6 alt testten meydana gelmektedir. Bu alt testlerden biri bozulursa, bozulan alt testin yerine aynı bölümdeki yedek test yapılır. Test neticesinde kişiye ait sözel ve performans zekaları ölçülmektedir. Bu testte sonuçlar standart sapma yolu ile elde edilmektedir. Wechsler testi yetenek ile ilgili zeka testi olup, 6-16 yaş grubundaki çocuklara yönelik uygulanmaktadır. Bireysel bir testtir ve her alt testin soruları çocuğa sorulur ve yanıtlamaları istenir.

Sözel bölümde uygulanan testler;

1- Genel bilgi: Çocukların okul ve okul dışındaki çevresi ile kültürel ortamından aldığı bilgi düzeyi ölçülmektedir.

2- Benzerlikler: İki farklı şey arasında kurduğu benzerliklerde genelleme ve soyutlama yapıp yapamadığı, bunları da doğru şekilde ifade edip edemediği ölçülmektedir.

3- Aritmetik: Zaman sınırlaması olan bu testte, çocuğun tüm dikkatini herhangi bir probleme yönlendirmesi ve öğrenme yeteneğinin görülmesi amaçlanmaktadır.

4- Sözcük dağarcığı: Bu testle çocuğun bildiği sözcük sayısı ve ifade becerisi ölçülür.

5- Yargılama: Bu alt testte de çocuktaki akıl yürütme, muhakeme yeteneği, duygusal ve mantıksal olgunluk seviyesi ölçülmektedir.

6- Sayı dizisi: İşitsel uyaranları hatırlama gücü ölçülmektedir.

Performans bölümünde uygulanan testler:

1- Resim tamamlama: Çocuğun dikkatini görsel uyaranlara yoğunlaştırabilmesi, resimdeki eksik bölümleri ayırt etmesi amaçlanır.

2- Resim düzenleme: Neden ve sonuç ilişkisinin kurulabilmesi, muhakeme gücü ve olaylar dizisini anlamaya yöneliktir.

3- Küplerle desen: Hem görsel, hem hareketsel hem de mekansal bir koordinasyon sağlanarak parçaların birleştirilmesine yönelik ön tahmin yeteneği ölçülür.

4- Parça birleştirme: Parça bütün ilişkisini kavrayabilme yetisi ile ilgilidir.

5- Şifre: Kpnsantrasyon yeteneğini anlamaya yönelik bir testtir.

6- Labirentler: El ve göz koordinasyonu, figür ve zemin algısı ile alakalıdır.

Stanford Binet zeka testi:

Kişinin zihinsel performansını ölçmek için kullanılan bireysel bir zeka testidir. Test ile kişinin zeka yaşı ve zeka bölümü ölçülmektedir. Herhangi bir süre kısıtlaması olmayan test, tıpkı bir görüşmeye benzemektedir. Teste kişinin zihinsel yaşından daha altta sorularla başlar. Kişi bu sorularda başarılı olamazsa başarı sağlanıncaya dek daha alttaki sorular sorulmaya devam eder. Başarılı olduğu seviye kişinin temel yaşı olarak değerlendirilir. Bu seviyeden itibaren üst seviyelerdeki sorular sorulmaya başlar ve başarısız olduğunda da test bitirilir. Temel yaştan başlayarak geçilen her seviyenin puanı temel yaşa eklenir ve zeka yaşı belirlenir.

Goodenough-Harris insan resmi çizme testi:

Bu bir çizim testidir ve kişilerin zihinsel gelişimi ile çocukların genel yetenek seviyelerini ölçmeye yarar. Bireyin zihinsel geriliği konusunda oldukça ciddi sonuçlar verir. Fakat, birey ile ilgili sonuca varırken yalnızca bu test baz alınamaz. 4-14 yaş grubundaki çocuklara uygulanan testte, çocukların bir kağıda insan resmi çizmeleri istenmektedir.

 

Cattel zeka testi:

Toplumların kültürlerine bağlı olmayan yani kültürel etkilerden arındırılmış tüm dünyada kullanılan bir zeka testidir. Süreye bağlı olan Cattel testi üç ölçeklidir ve bu üç ölçeğe paralel A ve B formları vardır. Grup zeka testiniteliğinde olup, 1. ölçek; 4-8 yaş arasındaki çocuklarla zihinsel engeli olan yetişkinlere, 2. ölçek; 8-13 yaşlarındaki çocuklar ve orta seviyede zihinsel kapasitesi olan yetişkinlere, 3. ölçek de; 10 ve daha yukarı sınıflarda okuyan çocuklar ile daha üst yetişkinlere uygulanır. Cattel zeka testi ile kişilerin, serinin devamındaki benzer şekli bulmaları veya benzemeyen şekli bulmaları gibi soruların belirli bir sürede cevaplamaları istenmektedir.

Beier cümle tamamlama testi:

Kişilerin duygularının incelenmesinde kullanılan testte tamamlanmamış cümleler kullanılır ve teste tabi tutulanların bu cümleleri tamamlamaları istenir. Süre sınırlaması olmasa da kişinin soruları ne kadar sürede cevapladıkları test sonucunda yine de dikkate alınır. Kişilik testi olan bu test 8-16 yaş grubundaki çocuklara uygulanan ve 13 yaş üzerindeki çocuk ve yetişkinlere uygulanmaktadır.

Bender Gestalt görsel-motor algılama testi:

Yetenek testi olarak psikomotor, kişilik testi olarak da klinik test olarak sınıflandırılmıştır. Kişinin beynindeki bozuklukların belirlenmesinde kullanılır. Çocukların gerilik, regresyon, organik beyin hasarı ve fonksiyon kayıplarını belirlemeyi amaçlayan gelişimsel bir test olup, kişilik sapmalarını da bulmaya yardımcıdır. Testin tamamı 9 geometrik şekilden meydana gelir ve süre sınırlaması mevcut değildir.

Porteus labirent testi:

5-14 yaş çocukların zeka performans kısmını ölçen, genel yeteneği tespit etmek için kullanılan ve 12 labirentten meydana gelen bir zeka testidir. Bireysel olarak uygulanan bu testte çocuğun labirentten çıkış yolunu bulması temeline dayanmaktadır.

Gessel testi:

Bu test ile çocuğun zeka seviyesi ile gelişim yaşı belirlenmektedir. 1-7 yaş aralığındaki çocuklara uygulanan, her yaşa göre belirlenen kolaydan zora giden 7 şekilden meydana gelmektedir.

Metropolitan okul olgunluğu testi:

5,6 yaşlarındaki çocuklara yapılan bu test, anaokulu bitiminde ya da birinci sınıfa başlangıçlarında uygulanmaktadır. Çocukların birinci sınıfın kurallarını anlamaya hazırlıklı olmalarına yardımcı olacak özelliklerini ve de başarılarını ölçmek için hazırlanan bir testtir.

Frostig gelişimsel-görsel algı testi:

Çocuğun görsel algılamasını belirlemeye yönelik bir test türüdür. Test ile el ve göz koordinasyonu, şekil değişmezliği, şekil zemin, uzay ilişkileri ve uzaydaki pozisyon olarak beş adet algısal beceriden ibarettir. 3-8 yaş aralığındaki çocuklara bireysel ve grup halinde uygulanmaktadır.

Benton görsel bellek testi:

Çizimli ve göstermeli olarak iki şekilde uygulanan bu test 8 yaş ve üzerindeki çocukların görsel belleklerini ölçmeye yaramaktadır. Çocukların gördükleri şeyleri kısa süreli mi yoksa uzun süreli belleğe mi aldığını belirlemektedir.

Ankara gelişim tarama envanteri:

0-6 yaş çocukların becerilerinin değerlendirilmesinde ve gelişimin değerlendirilmesinde kullanılan bu test, yalnızca anne, baba veya çocukla çok fazla vakit geçiren ya da ilgilenen kişilere uygulanmaktadır.

Stroop testi:

Üç bölümden oluşan bilişsel kontrol testidir. İlk kısımda çocuklara renk isimleri verilir ve hızlı şekilde okumaları istenir. İkincisinde renkli mürekkep ile basılmış nokta kümelerinin sahip oldukları renklerin mümkün olduğunca hızlı söylenmesi istenmektedir. Üçüncüsünde ise, ikinci kısımda verilen renkler söylendikten sonra farklı renkteki mürekkep ile yazılmış olan kelimelerin yüksek sesle ve hızlıca söylenmesi istenmektedir.