Dünyanın hiçbir yerinde olası bir afet sonrası, sağlık, itfaiye, arama kurtarma ekipleri gibi birimlerin tüm bireylere aynı anda ulaşması mümkün değildir. Afetlerin ilk dakikalarında herkes kendi başınadır; bizi sadece kendi hazırlığımız ve bilgimiz koruyacaktır. Afet sonrası “altın saatler” olarak adlandırılan ilk 72 saat için her bireyin hazır olması şarttır.
0.SANİYE
1. Afetlere Dirençli İmar Planlaması
Depremin olduğu 0. saniyede en önemli konu; şehrimizin ve evlerimizin güvenli imar ve yapı kurallarına uygun yapılıp yapılmadığına dikkat etmektir.
2. Yapısal Zararları Önlemek
Depremlerde can ve mal kayıplarımızı en aza indirgemek için yapıların ilgili kural ve yönetmeliklere uygun inşa edilmesi, güvenliği yeterli olmayan yapılarımızın yeniden yapılması ya da güçlendirilmesi büyük önem taşımaktadır.
3. Yapısal Olmayan Zararları Önlemek
Deprem anında hareket edebilecek, kayabilecek, düşebilecek ve kırılabilecek herşey tehlikelidir. Tüm eşyalar deprem sarsıntılarına karşı sabitlenmelidir.
Evinizdeki Tehlikeleri Tespit Edin:
• Tüm rafları duvarla güvenli bir şekilde sabitleyin.
• Büyük ve ağır nesneleri alt raflara yerleştirin.
• Cam, şişe gibi kırılabilir eşyalarınızı sürgülü dolaplar içerisine yerleştirin.
• Tablo, ayna gibi ağır nesneleri yatak, kanepe gibi mobiyalardan daha uzak duvarlara asın.
• Ağır ve yüksek eşyaları daha güvenli olacağınız alanlara taşıyın.
• Sürekli kullandığınız, koltuk gibi, mobilyaları pencerelerden uzak alanlara yerleştirin.
• Camlardan kaynaklanabilecek risklere karşı pencerelerde kalın perde kullanın.
• Aydınlatma aksesuarlarınızın yerini sağlamlaştırın.
• Hatalı elektrik kabloları ve gaz kaçağı olup olmadığını kontrol edin. Bunlar potansiyel yangın riskleridir.
Evinizin içinde ve dışında güvenli yerler belirleyin:
• Sağlam bir masa veya sıra gibi ağır mobilyaların altı
• Koridor içleri
• Odaların ve kemerlerinin köşeleri
• Pencere, ayna gibi kırılabilecek alanlardan ve kütüphane gibi devrilebilecek ağır mobilyalardan uzakta
• Açık alanda binalardan, ağaçlardan, elektrik ve telefon direklerinden uzak alanlarda
4. Aile Afet Planınızı hazırlayın
Ailece mutlaka bir afet planı yapmalı ve bir aile afet çantası hazırlamalısınız.
Afet İletişim Planı oluşturun:
• Bir deprem anında aile bireyleri farklı yerlerde olabilir (gün ortasında yetişkinler işyerlerinde, çocuklar okulda olabilir). Afet sonrasında aile bireylerinin birbirleriyle haberleşebilmesi için bir plan geliştirin.
• Afet sonrası şehirlerarası haberleşme daha önce ve daha kolay sağlandığı için, şehir dışından aranacak kişiyi belirleyin ve belirlenen kişinin iletişim bilgilerinin tüm aile bireyleri tarafından doğru bilindiğinden emin olun. Afet sonrasında herkesin o kişiyi arayıp kendisi hakkında bilgi vererek diğer aile fertleri hakkında bilgi alması gerekir.
Afet Çantasında neler olabilir?
• Çakı, düdük
• Nakit para
• Kağıt, kalem
• Battaniye veya uyku tulumu
• Makas, koli bandı, plastik/naylon örtü
• Pilli radyo, el feneri ve yedek piller
• Kişisel ilk yardım çantası ve devamlı kullandığınız ilaçların yedekleri ve reçeteleri
• Koruyucu giysiler, sağlam ayakkabılar ve yağmurluk
• Varsa bebekler, yaşlılar veya engelliler için gerekli olacak özel eşyalar
• Kimlik, tapu, ruhsat, pasaport, banka hesap cüzdanları, sigorta poliçeleri gibi önemli evrakların fotokopileri ve aile fotoğrafları
• Ailenizin otomobili varsa, yedek anahtarı
• Yeterince su ve yiyecek maddesi
• Hijyen paketi (sabun, dezenfektan jel, diş fırçası ve macunu, ıslak mendil, tuvalet kağıdı, vb.)
5. DASK Poliçesi satın alın
Zorunlu Deprem Sigortası binanızın ve yaşamınızın güvencesidir. DASK sayesinde, deprem durumunda devletin ve vatandaşların bütçesi güvence altındadır.
Depremin 3. saniyesinde kendimizi korumak için ne yapacağımızı bilmeliyiz. Sarsıntı başlar başlamaz donup kalmadan veya sağa sola kaçmadan, bulunduğumuz yerde kendimizi koruyacak konumu almalıyız.
ÇÖK-KAPAN-TUTUN
• Deprem anında bulunduğumuz yere göre kendimizi korumak için yapmamız gereken hareket ÇÖK-KAPAN-TUTUN’dur.
• Gerektiğinde ÇÖKüp varsa sağlam bir sıranın ya da masanın altına girin.
• Özellikle sırtınız pencerelere dönük bir şekilde KAPANıp başınızı ve ensenizi düşen cisimlerden koruyun.
• Sarsıntı sona erene kadar sallanan masayla beraber hareket edebilmek için masanın bacağına TUTUNun. Masanın bacağını tutan kollarınızın üzerine yüzünüzü koyarak uçuşan cisimlerden gözlerinizi ve yüzünüzü koruyun.
• Sakin olun, paniğe kapılmayın.
• Kendinizin ve çevrenizdeki insanların yaralanıp yaralanmadığını kontrol edin.
• Depremden sonra artçı sarsıntılara hazırlıklı olun.
• Güvenliğiniz için gaz kaçağı ve yanıcı madde sızıntısı olmadığından emin olana kadar kibrit ateşlemeyin, ışıkları yakmayın, açıksa söndürmeyin.
• Eğer gaz kokusu alıyor ya da patlama veya gaz kaçırma sesi duyuyorsanız bir pencere açın ve binayı hemen terk edin.
• Bulunduğunuz yerden ayrılıyorsanız çevrenizdekilere bilgi verin.
• Pilli radyodan acil durum talimatlarını dinleyin.
• Yıkılmış elektrik hatlarından, üzerinize düşebilecek cisimlerden ve hasar görmüş binalardan uzak durun.
• Kırık cam, döküntü, çivi gibi tehlikelerden korunmak için bot ve eldiven giyin.
• Acil durum planlarını ve bu planların uygulayıcılarının direktiflerini titizlikle uygulayın.
• Telefonları meşgul etmeyin, sadece acil durumlarda kullanın.
• Eğer kalabalık ve halka açık bir yerdeyseniz, kapılara ulaşmak için acele etmeyin.
Afet riskleri ve bu risklere karşı alınabilecek önlemler konusunda bilgilendirilimiş, afetlere duyarlılığı ve bilinç düzeyi artırılmış, gerekli eğitim ve ekipmanlarla donatılmış profesyonel ekipler gelene kadar ilk saatlerde müdahale için imkan ve kabiliyeti güçlenmiş vatandaşlardan oluşan organize gruplara ihtiyaç vardır.
Takım Kurma ve İletişim
Afetlere hazırlık ve müdahale için komşularınız, muhtarınız ve diğer kişiler ile birlikte nasıl çalışabileceğinizi konuşun.
Alt yapıya müdahale
Afetlerin ardından gaz, su ve elektrik gibi altyapı hizmetlerinin kesilmesi su baskını, yangın ve patlamaların büyüyerek çevreye yayılmasının engellenmesi için hayati önem taşımaktadır.
Yangın Söndürme
Afet sonrası çıkabilecek yangınlara karşı binamızda yangın söndürme cihazı bulundurmalı ve periyodik bakımlarını yaptırmalıyız. Yangın söndürme cihazı varsa ve kullanmasını biliyorsak yangını söndürmeye çalışabiliriz. Başarılı olamazsak veya yangın söndüremeyeceğimiz kadar büyükse etraftaki insanları uyarmalı, binayı tahliye etmeli ve itfaiyeye haber vermeliyiz.
Biraraya gelme haberleşme
Bölge içindeki veya dışındaki aie bağlantımızı mümkün olan en kısa zamanda aramalıyız. Herkes acil bir durum veya afetten sonra fiziksel durumunu ve bulunduğu yeri mümkünse mesaj göndererek haber vermelidir.
Bölgesel Tahliye
Bölgemizin boşaltılması resmen istenmiyorsa da bulunduğumuz binanın çevreden kaynaklanan yangın, sel gibi tehlikeler karşısında güvenli olup olmadığına göre karar vermemiz gerekir. Eğer bulunduğumuz bina güvenli değilse, hava şartlarının ve yolların müsaade ettiği ölçüde daha güvenli bir bölgeye gitmeliyiz.
Psikolojik İlkyardım
Deprem sonrasında birey ve ailelerde afete bağlı olarak gelişen travma sonrası bazı psikolojik tepkiler ortaya çıkar. Tepkilerin anlaşılması ve sağlanması gereken psikolojik ilkyardım son derece önemlidir. Kitlesel yaralanmaların meydana geldiği afet durumlarına hazırlıklı olmak için sosyal ve psikolojik/duygusal gereksinimler gözönüne alınmalıdır.
Yaşamın sürdürülebilmesi için en temel gereksinimler su, gıda, barınma ve enerjidir.
Barınma
Evleri hasar görenlere, evleri sağlam olmasına karşın çekindiği/korktuğu için kullanamayanlar da alternatif barınma olanaklarına gereksinim duyarlar.
Yiyecek ve Su
Hiçbir yerden yardım almaksızın en az 72 saat (3gün) boyunca kendi başımıza hayatta kalma mücadelesi vermek için yiyecek ve suyumuzu hazırlamamız gerekmektedir.
- Gıda
Afet ve acil durumlar için hazırlayacağımız gıda ürünlerinin büyük bir bölümü bozulmayan, buzdolabına ihtiyaç duymayan cinsten olmalıdır.
Hasar Bildirimi
Binamızda hasar oluşması durumunda gerekli olan evraklarla birlikte DASK’a veya DASK’ın nam ve hesabına sözleşmeyi yapan sigorta şirketine bildirimde bulunmak zorundayız.
