|
İslam Kalkınma Teşkilatı (İKT) bünyesinde çalışmaları yürütülen ''Helal Gıda Standardı''nın ana hatları belli oldu. Türkiye'de Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) sekretaryasını sürdürdüğü çalışma kapsamında, standardı, İKT bünyesinde 52 ülkeden uzmanların katıldığı Standart Hazırlama Komitesi hazırlıyor.
Türkiye'den Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM) koordinasyonunda Türk Standardları Enstitüsü (TSE) ve TÜRKAK'ın katıldığı komitenin hazırladığı taslak, nisan ayında Ankara'da yapılan toplantıda ele alındı.
Ülkelerin itiraz ettiği noktalara göre yeniden düzenlenen standarda, ekimde İstanbul'da yapılacak toplantıda son şeklinin verilmesi öngörülüyor. Uzmanlar grubunun hazırladığı standart, İKT'ye sunulacak.
Uygun bulunursa, İKT tarafından üye ülkelere dağıtılacak. Bu milli bir standart olmayacağı için uluslararası ticarette, alıcı ülkelerin, firmaların talebine göre satıcı firmalar tarafından uygulanacak. Taslak, İslam ülkeleri arasında ticarette uygulanacak kuralların ortak bir zemine oturtulması, kurallarda uygulama birliği oluşturulması ve ticaretin kolaylaştırılması açısından önem taşıyor. Şimdiye kadar 2 kez görüşe açılan metin konusunda birçok ülkedeki İslam enstitüsü ve Türkiye'de Diyanet İşleri Başkanlığı'ndan da görüş alındı.
Dünyada, helal belgesine göre yapılan ticaretin boyutlarının 600 milyar doları gıda olmak üzere, kozmetikler ve diğer tüketim maddeleri de dikkate alınırsa 2 trilyon dolara kadar çıktığı tahmin ediliyor.
Standardın önemli bölümü hayvanların nasıl kesileceğine ayrılırken, helal sayılması için, balıklar hariç, tavuk dahil her bir hayvanın Allah'ın adı anılarak kesilmesi gerektiği yer alıyor. Standarda göre helal hayvanlar şöyle sıralanıyor: İnek, bufalo, koyun, keçi, deve, tavuk, kaz, ördek, hindi gibi evcil hayvanlar. Antilop, geyik, vahşi inek, dağ keçisi, güvercin, serçe, bıldırcın, sığırcık, deve kuşu gibi yırtıcı olmayan vahşi hayvanlar ve kuşlar da ''helal hayvanlar'' olarak kabul ediliyor. Domuz, köpek ve cinsleri, Allah adına ve İslamî kurallara göre kesilmeyen hayvanlar, ecelleri ile ölenler, helal gıda ile beslenmeyen hayvanlar helal kabul edilmiyor.
Yırtıcı, kartal, şahin gibi avlanan kuşlar helal değil.
Veba ve tehlikeli hastalık, toksik madde taşıyan hayvanlar, fareler, akrepler, yılanlar, kertenkele, salyangoz, böcek ve onların larvaları (iğrendirici hayvanlar), İslam'da öldürülmesi yasaklanmış hayvanlar, bal arıları, eşek, katır da helal kabul edilmiyor. Suda yaşayan hayvanlar, zehirleyici, toksik maddeler taşıyan ve insan sağlığı için zararlı olanlar hariç, helal kabul ediliyor. Tüm pullu balıklar, onların yumurtaları, karidesler helal kabul ediliyor. Hem suda, hem karada yaşayan hayvanlar helal kabul edilmiyor. Toprakta üretilen ürünler helal. Her çeşit kan ve kandan üretilen ürünler helal değil. Taslak metinde, hayvanların nasıl kesileceği, kesim şartları ve kesim yapacak kişinin niteliklerine de ayrıntılı olarak yer veriliyor.
Kesime gidecek hayvanların üzerindeki dışkıların kesimden önce temizlenmesi gerekiyor. Hayvanlar kesilirken birbirini görmeyecek ve kesilirken yüzleri kıbleye dönük olacak. Hayvanlar kesilirken "Bismillahirrahmanirrahim Allahu Ekber'' denilmeli. Allah'ın adı anılmazsa bu kesim helal değil. Bu ifadenin her bir hayvan için söylenmesi gerekiyor. Uzmanlar, mekanik kesim yapılan tesislerde standarda uygun uygulamaların nasıl yapılacağının tartışıldığını belirtti.
Belgeyi müftülükler cüzi ücret karşılığı veriyor
Yetkililerin verdiği bilgiye göre, halen, alıcı ülkelerin talebi halinde, Türk firmaları, müftülüklerden aldıkları ''gıdanın helal şartlarda üretildiği, helal gıda olduğu'' yönündeki beyanlar ile ihracat yapabiliyor.
Bazı ülkelerin helal gıda konusunda çok katı kurallar uyguladığı belirtilirken, Türkiye'de helal gıdayı sertifikalandıracak kurum veya kuruluşlar bulunmuyor. Halen her ülke helal gıda konusunda lokal kurallara göre uygulama yapıyor. Eğer bu konuda uluslararası akreditasyon uygulaması başlarsa, firmaların halen müftülüklerden çok düşük ücretlerle aldığı belge yerine, binlerce dolar ödenerek belge alması gerekecek.
|
