Esim Inci ve ben heyecanla aksam olmasini bekliyorduk.1957 yilinin Kasim ayinda,Izmir'de durmadan ve bardaktan bosanircasina yagan yagmurlu bir günün gecesinde evdeyemege misafir agirlamak hiç de kolay bir is degildi. Hele, beklenen misafir "patronum" Vehbi Koç olunca!
Ben, sirket müdürlügüne yeni atanmistim. 1950'li yillarda otuz yasinda bir gencin bir Koç sirketine müdür olabilmesi için on kisinin isini yapma becerisi göstermesi bile yeterli bir referans sayilmazdi! Isak Bey'den "Bu adam çalmaz, dürüsttür!" onayini almak, Mösyö Bernar'dan "Bu çocugun çalisma temposu fena degil sabahin yedisinde ise gelebiliyor!" taktirini kazanmak, Hulki Alisbah'in "Yazdigi raporlarda Türkçesi anlasiliyor!" pâyesini elde etmek ve nihayet Vehbi Bey'in "Ben bu adami alici gözü ile bir defa daha tartayim, ondan sonra karar veririz!" süzgecinden geçmek gerekirdi. Ben, bugün bile,bu imtihani nasil kazandigimi anlamis degilim! Iste, bunu basarmis ve otuz yasinda Egemak sirketi müdürlügüne getirilmis oldugum günlerde Vehbi Bey Izmir'e gelmis ve benim aksam yemegi davetimi kabul etmisti. Bu davet Vehbi Koç için de önemli bir firsat olacakti! Bizim yasam seklimizi görecek, gösterise veya satafata verdigimiz önceligi anlayacak ve esimin becerilikligini tartacakti. Isini teslim ettigi insanlari her yönüyle tanimak Vehbi Koç'un çok önem verdigi bir özelligi idi.
Böylesine önemli bir görücüye çikma hususunda esim Inci'yi ikna etmem kolay olmamisti; "Meraklanma yemeklerin hazirlanmasinda sana yardim ederim" taahhüdünde bile bulunmustum. Vehbi Bey'le basbasa kaldigimiz bu ilk gece tahminimizden de basarili geçmisti. Ben Izmir'in is dünyasi ile ilgili haberler vermistim o da bize basamak basamak yükselerek "refaha" kavusmanin erdemini ve sirlarini anlatmisti! Sira kahve içmeye gelmisti. Vehbi Bey keyifli zamanlarinda yaptigi gibi ellerini dizlerine vurduktan sonra; "Çocuklar size tesekkür ederim. Beni tahminimden daha iyi agirladiniz. Inci Hanim, senin yemeklerin de hosuma gitti, yorulmus-sun, ellerine saglik!" diyerek bizlere iltifat etmisti. Inci de bu samimi duygulara tevâzu içinde mukabele etmek düsüncesi ile; "Beyefendi,sizi evimizde misafir etmekten onur duyduk. Sagolun! Begendiginiz yemeklerin bir kismini da Can hazirladi, benim için hiç yorgunluk olmadi!" itirafinda bulunmustu.
Gecenin keyfi de bu itiraftan sonra kaçmisti! Vehbi Bey'in sevinç ifade eden yüz çizgileri degismis, kizginligini belirleyen sekilde alt dudagi hafifçe asagiya sarkmisti. Biz, Inci ile göz göze bakarak bu âni degisikligin sebebini anlamaya çalismistik. Merakimizi ve endisemizi, Vehbi Bey su açiklamasi ile gidermisti; "Inci Hanim! Sen sen ol bir daha kocani mutfaga sokma! Erkegin isi evinin disinda çalismaktir. Yemek yapmasini bilmiyorsan, kocana söyle sana ahçi tutsun!"
Izmir'in eski evlerinin en görkemli yeri olan mermer dösemeli limonlugunda sanki bir zelzele olmus ve kocaman yali basimiza çökmüstü! Üzüntümüzü fark eden Vehbi Bey, bu defa da bizleri biraz olsun teselli etmek istercesine; "Can Bey'in maasini arttiracagim, bir asçi tutarsiniz" vaadinde bulunmustu. Biz bu olaydan sonra bir on sene daha Izmir'de, "asçi zammini"bekleyerek yasamaya devam ettik! Hem de, Vehbi Bey'i, Sadberk Hanim'i ve çocuklarini evimizde agirlama cesareti göstererek!.. *

Ben, bazi olaylarin nasil olustugunu anlamaya ve sebeplerini bulmaya çalisirim. Bu merakim yüzünden, kardesim Inan'in, "mide fitigi" ameliyatindan onbes gün sonra yasanmis olan bir olayi arastirmaya basladim!

Inan'in, ameliyatini kamuoyundan saklamasina ragmen, Avrupa'daki dostlarinin, basta Torino'lu Sinyor Renzo olmak üzere, Amerikan hastanesinde ziyaretçi kuyruguna girdiklerini görünce, dünyanin, gerçekten "globallestigini" anlamis oldum. Kim ne yaparsa yapsin, bizim, "Gümrük Birligi"ne adim attigimiz, artik, açik seçik belli oluyordu! Tabii, bu gözlemimin anlatacagim olayla hiç bir ilgisi bulunmamaktadir. Böylesine bencil bir açiklamayi biraz ögünmek için yaptigimi itiraf etmek isterim ! Biz Kiraç'larin, Inan sayesinde, nasil bir ilgiye ve üne kavustugumuzu belirtirken; Cumhurbaskani Süleyman Demirel'in, Basbakan Tansu Çiller'in, bakanlarin ve taninmis is adamlarimizin gösterdikleri yakin alâkaya hiç deginmiyorum. Aksi halde, olaya, bir "Sosyete Dügünü" haberi havasi vermis olmaktan çekini-yorum...

Inan, esi Suna'ya; "Beni Amerikan Hastanesinde Türk doktorlarina teslim et!" deyince bu karara en çok Vehbi Koç sevinmis ve yürüyüs arkadaslarina, küçük damadina olan hayranligini su kelimelerle açiklamisti: "Inan'i çok takdir edi-yorum! Onun sayesinde Amerikan Hastanesi yeniden üne kavusacak, herkes siraya girecek. Böylece, hastanenin yeni sahibi Vehbi Koç Vakfi'nin da yükü hafifleyecek."

Çiçek Pasajinda entellektüel Cavit'in müdavimi olmamakla beraber, Inan'in, ünlü "cerrah- seyyah- yazar" Prof.Dr.Tarik Minkâri'ye büyük güveni, saygisi ve sevgisi vardir... Bu güvenin, eski günlere kadar uzandigi, Inan'in dostlarinca da bilinmektedir. Nitekim, 1987 yili Mart ayinda, benim geçirdigim bir mide kanamasinda, Inan, kis tatilini yarida keserek Isviçre'den Istanbul'a dönmüs ve gecenin ilerleyen bir saatinde,Tarik Hoca'yi Çiçek Pasajinda bulup hastanede basucuma getirmisti... Iste, mâzide, beni hünerli ellerine tevdi ettigi Tarik Hoca'ya, simdi Inan, kendini teslim ediyordu...

Bu karardan Prof.Dr.Tarik Minkâri de büyük keyif duymus ve Inan'in ameliyatina girmeden önce, bana su açiklamayi yapmisti:" Can kardesim! Biliyorsun, bütün israrlarina ragmen, 1987 yilinda seni ameliyat etmemistim! Hakliligimi herhalde anlamissindir. Hâlâ, sapasaglam karsimda duruyorsun! Inan'a gelince; onun muhakkak ameliyat olmasi gereki-yor. Vehbi Bey, bana, 'Inan bize daha bes yil lâzim, ne yap yap onu siki bir tamirden geçir' tâlimati verdi. Inan'in bir bes yil daha çalisabilmesi için her türlü "fitik" riskine karsi önlem almasi gerekiyor! Merak etme, elimden geleni yapacagim..."

Tarik Hoca'nin bu samimi sözleri karsisinda artik söylenecek bir sey kalmamis oluyordu... Heyecanla beklenen ameliyat çok basarili geçmis, Profesör Tarik Minkâri, yaptigi isin sanatsal yönünü de göstermek için, koridorlardan tasan geçmis olsun ziyaretçilerini hastanenin konferans salonuna toplayarak, ameliyatin safhalarini grafiklerle açiklamis ve Inan hayranlarinca uzun uzun alkislanmisti...

Istanbul'da bunlar olup biterken, Türkiye'nin baska bir kösesinde, Bursa yakinlarinda, alisilmisin disinda, ilginç gelismeler oluyordu... Inan, yirmi yili asan bir süredir "Kiraç Çifligi"nde yumurta tavukçulugu yapmaktadir. Vehbi Bey, yumurtadan para kazanildigina inanmadigindan, böyle bir ise zaman ayirdigi için Inan'i daima elestirmektedir... Buna karsi, Inan da, zaman zaman savunmaya geçmekte ve tenkitlere söyle cevap vermektedir: "Siz,benim yumurtadan para kazanmadigimi iddia ediyorsunuz! Ama, bu evin masraflarinin nasil karsilandigini da hiç sormuyorsunuz!?" Dogru söze ne cevap verilir ki ?

Iste, Inan Kiraç'in böyle bir inançla savundugu tavuk kümeslerinde, Haziran ayindan beri,önemli bir konu tartismaya açilmisti! Çünkü, Inan Kiraç'in ameliyat olacagi haberi "Kiraç" çiftliginin tavuklarinca ögrenilmisti!.. Hiç sönmeyen 100 watt'-lik eletrik ampulleri yüzünden günü ve saati belli olmayan bir zaman kesitinde, boynundaki ve poposundaki tüyleri dökülmüs bir tavuk, basini kafesinden uzatiyor ve diger tavuk vatandaslarina söyle sesleniyordu: "Arkadaslar! Basimizda bir horozumuz bile bulunmadigi için, bu kümesin en kidemli tavugu olarak, kendimi "Bastavuk" ilân ediyorum!.. Hepimizin ortak izdirabini biliyorum. Bir "horoz aski" yapma hakki bile taninmadan bu çelik kafesler içinde göçüp gidi-yoruz! Yasamimiz boyunca, gecemizi gündüzümüze katarak, bizi durmadan yumurtlatiyorlar! Ülkemizin demok-ratiklesmeye yöneldigi bir dönemde bize reva görülen bu hayvanlik disi tutumu protesto etme zamani gelip geçmektedir.Isçilerin genel grev yaptiklari bir ortamda artik biz de eyleme geçmeliyiz..."

Bu sözlerin kümesi dolduran bütün tavuklarca benimsendigi gidaklamalarin kesilmesinden anlasilmis ve kafesler arkasindan "intikam-intikam" sloganlari yayilmaya baslamisti... Ancak, bu intikam nasil alinacakti?.. Binlerce tavugun bulundugu bir kümeste karar almak hiç de kolay degildi... Bastavuk, çareyi bir "yürütme kurulu" olusturmakta bulmustu... Toplantilari kolaylastirmak için de, Bastavuga komsu kafeslerdeki tavuklar yürütme kurulu üyeliklerine getirilmislerdi...

Tavuklarin ilk toplantilari hayli gürültülü geçmisti... Yürütme kurulu üyesi olan tavuklarin, toplanti yapmaktan yumurta yapmaya vakit bulamamalari yüzünden, kritik bir durum ortaya çikmisti... Kümes âmiri, yumurtlamayi durduran tavuklarin kesilmelerine karar verince, kafeslerde büyük bir panik yasanmisti...

Bu beklenmedik durum karsisinda, "yürütme kurulu üyesi" olan tavuklarin, popolarinin yirtilmasi pahasina, hayatlarinin en büyük yumurtasini yumurtlamalari kararlastirilmisti. Böylece, kümes âmirinin; "Bunlari kesmeyelim! Baksaniza, hepsi üç sarili yumurtlamaya basladi!" açiklamasi endiselerin dagilmasina yetmisti... Günler akip gidiyor, ama bir türlü "intikam" yöntemi belirlenemiyordu... Nihayet, yürütme kurulunca, Bastavugun, Kiraç Çiftliginin Basdanismani Yusuf Karal ile bir görüsme yapmasina karar veriliyordu...

Ameliyat oldugu günün üstünden iki hafta geçince, Tarik Hoca bir durum degerlemesi yapmak istemis ve röntgen çekilmek üzere Inan'i yeniden Amerikan hastanesine davet etmisti... Inan, mide röntgeninin en tatsiz tarafi olan baryum karisigi boza kivamindaki mayii yudumlarken keyifsiz anlar yasamisti... Fakat, Tarik Minkari'nin; "Yahu! Babanda mi ope-ratördü! Bu ne mükemmel sonuç ! Diyaframi oya isler gibi dikmisim! Bravo bana!" sözleri bütün endiseleri yok etmisti... Inan,artik tam olarak sagligina kavusmus oluyordu... Bundan sonra yemek de içmek de serbestti !..

Kiraç Çiftligi'ndeki tavuklari temsilen,Bastavugun,çiftlik Basdanismani Yusuf Karal'a ilettigi mesaj söyleydi:"Sayin Basdanisman! Haftalardir Agamiz Inan Kiraç'in ameliyat haberlerini izlemekten perisan olduk.Nihayet,Allah'a sükürler olsun,Ayse Kurt ablamiza ulasarak Agamizin sagligina kavustugunu ögrenmis bulunuyoruz... Bagliligimizi göstermek için,aramizdan seçilecek en semiz kardesimizin kendisine kurban edilmesine karar verdik.

Sizden ricamiz,bu fedakâr arkadasimizi Vaniköy'e götürüp ahçibasi Rifat Efendi'ye teslim etmenizdir !.. Inan Beyimiz bu tavuktan bir parça yedigi takdirde, bütün dünyalar bizim olacaktir! Bu mutluluktan bizleri mahrum etmemenizi dileriz!"

Yusuf Karal tavuklarin bu duygusal ve özveri dolu davranisi karsisinda gözyaslarini tutamamis ve okul arkadasi Yüksel Sungurtekin'e su itirafta bulunmustu: "Yüksel! Biz Galatasaraylilar su tavuklar kadar sevkatli ve vefakâr olamiyoruz! Inan'in büyüklügünü simdi daha iyi anliyorum!.." Böylece, Yusuf ve Yüksel, kesilmis ve büyük bir itina ile yolunmus ve tütsülenmis tavugu, hûsû içinde, çiftlikten Vaniköy'e tasimislar ve ahçibasina teslim ederken de su ricalarini hatirlatmislardi: " Bu tavugu bu aksam muhakkak Inan Bey'e yedirmeye bak !"

Inan, geceyi iyi geçirmemisti. Sik sik uyanmis, rüyasinda hep kâbus görmüstü... Sanki, tavuklar ve horozlar Nakkastepeyi istilâ etmislerdi... Nakkastepe'de kâfi sayida horoz bulunmasina ragmen, Inan'in rüyasinda, horozlar merdivenlerden tirmaniyor ve baskanlarin çalisma odalarini dolduruyorlardi!.. Rüya bu ya, gelismeler karsisinda Inan da telâsa düsüyor ve Erdogan Arpacioglu'na; "Horozlari Nakkastepe'ye sokmayacaksin! Gerekli bütün önlemleri al!" talimati veriyordu... Arpacioglu'nun polisiye önlemlerine ragmen, istilâ bir türlü durmuyordu... Ipek, babasindan bu korkunç rüyayi dinle-yince bir sey anlamamis ve olanlari, annesinin kendisine Ingilizce olarak yeniden anlatmasini istemisti...

Ilerleyen saatlerle beraber Inan'in sikâyetleri artiyordu... Yutkunamiyor, su bile içemiyordu!.. Inan Kiraç bu sikintilari yasarken, Tarik Hoca, Ikitelli'deki Milliyet Yayinlari bürosunda "Ünlüleri Nasil Kesiyorum?" isimli kitabinin son düzetlmelerini yapiyordu. Telefonla kendisinin acele Vaniköy'e gelmesi rica edilmisti... Muayeneden sonra, Prof.Dr.Tarik Minkari bile olanlari anlamamisti ! Onun; " Hemen hastaneye gitmemiz gerekiyor!" emrine uyuluyor ve Inan Kiraç, iki hafta içinde besinci defa hastane yolunu tutuyordu... Ancak bu gelip gitmelerden hastane yetkilileri büyük sevinç duyuyorlardi! Zira, her seferinde, Inan'in ziyaretçileri hastahaneyi dolduruyor, sokaktan geçenler "Burada ilginç bir olay var!" diyerek içeriye girince de kendilerini bir doktorun önünde bulup "parali" bir muayeneden geçiriliyorlardi... Vehbi Koç Vakfi adina hastaneyi kontrol eden Evren Artam, durumu söyle anlatiyordu: "17 Temmuz Pazartesi aksamindan beri gelirlerde büyük bir patlama oldu. Inan Kiraç'i yeni üç ameliyata daha ikna ettigimiz takdirde 1966 yili yatirim programizin finansman kaynagi saglanmis olacaktir!"

Yöneticiler "para" derdindeyken Inan Kiraç "can" derdine düsmüstü. Acele yapilan röntgen kontrolünde, yemek borusunu sise mantarina benzeyen bir seyin tikadigi tespit edilmisti!.. Tarik Hoca, büyük bir saskinlikla Suna Kiraç'a su soruyu yöneltiyordu: "Suna Hanim! Inan dün gece sampanya mi içti?"... Inan'in sampanya içmedigi kesindi! Hastaneden eve dönüldükten sonra cosku dolu sölenler yapilmis olmasina ragmen, sampanyali partilere henüz sira gelmemisti... Bu defa, Suna Kiraç, Tarik Minkari'ye soruyordu; "Tarik Bey! Bu olayin sampanya ile ne ilgisi var?"... Bu sert dozajli sorgulama ile karsilasinda, Tarik Hoca su açiklamayi yapma zorunda kalmisti: "Röntgen filmindeki görüntüye göre, yemek borusu ile midenin birlestigi noktada, büyükçe bir mantar görülüyor. Ve bu mantara benzeyen nesnenin ösöfagus'u tikadigi anlasiliyor. Inan, keyfinden sampanya içerken,heyecandan mantari yutmus olabilir mi diye düsündüm de!"

Durumun kesin olarak anlasilmasi için endoskopi yayilmasi gerekiyordu... Bu dalin uzmani olan Dr.Mustafa Iscan yaptigi endoskopilerle Inan'in iç organlarini artik ezbere ögrenmisti... Ucunda gözü bulunan, ince ve uzun siyah hortum Inan'in bogazindan yemek borusuna süzülürken, bütün gözler,endoskopi düzeninin televizyon ekranina çevrilmisti... Görüntüde, siyah hortumun mantar biçimindeki nesneye dayandigi açikça görülüyordu. Dr.Mustafa Iscan'in açiklamasi olayin anlasilmasina yetmemisti: "Sert bir cisimle karsi karsiya bulunuyorum! Zorlamama ragmen tikanikligi açamiyorum. Simdi, tanimlanmasi için bu nesneden bir parça koparacagim!" Gerçekten, bu bilinmeyen cisimden bir parça kopariliyor ve tahlil için laboratuvara gönderiliyordu... Mikroskopta görülenler inanilir gibi degildi! Bu manzarayi, ancak Tarik Minkari yorumlar ve anlatabilirdi! Çünkü, görüntüler, Tarik Hocanin hikayelerindeki kahramanlara benziyordu!

Kiraç Çiftligi'nde, anakümeste yapilan son yürütme kurulu toplantisinda su karar alinmisti: "Aramizdan seçecegimiz kurban adayi tavuk vatandasimiz bizlerin intikamini alacaktir! Sonuca ulasabilmemiz için fedai tavuk siki bir egitimden geçirilecek ve 'intikam' duygusunun bütün hücrelere sinmesi saglanacaktir"... Iste, mikroskop laminda görülen manzara, bu zor hedefe ulasildigini kanitliyordu.. Tarik Hoca, yalniz kendisinde bulunan bir düzenle mikroskop altinda yapilan görüsmeleri de dinleyebiliyordu!.. Duyulanlar sasilacak seylerdi! Hücrelerden su sözler yükseliyordu: "Arkadaslar! Kiraç Çiftliginin kahraman fedaisi olan biz tavuk hücreleri! Görevimizi basardik! Inan Aganin yemek borusunu tikayarak gerekli uyariyi yapmis bulunuyoruz!.. Artik, haklarimizi savunma konusundaki kararliligimiz dünyaca anlasilmis olacaktir.

Iste, hepimizi heyecanlandiran olayin içyüzü nihayet anlasilmis oluyordu. Hastane dönüsü, Kiraç Çiftligi'nden gelen tavugu, Inan, büyük bir istahla yemisti. Ancak, "intikam"a sartlandirilmis olan tavugun bir parçasi, röntgen öncesi içilen baryum erigiyle birleserek Inan Kiraç'in yemek borusunu tikamayi basarmisti... Prof.Dr.Tarik Minkari, bu ilginç olayi bir basin toplantisi ile kamuoyuna söyle açiklamisti: " Biz doktorlar, zor bir durumu anlatmak için; 'Bu is pismis tavugun bile basina gelmemistir' deriz. Sayin Inan Kiraç'in basina gelenler de böyle bir kaderin sonucudur. Ancak bu defa, pismis bir tavuk Inan'in basini derde sokmus bulunmaktadir. Tibbin gerektirdigi modern bütün önlemler alinarak ösöfagus'u tikayan cisim tahrip edilmis ve hastanin tekrar yemek yemesi saglanmistir. Artik endise edilecek bir durum kalmamistir. Amerikan Hastanesi yönetimi adina, siz vefali ziyaretçilerin sükunet ve huzur içinde dagilmalarini rica ediyorum!"...

Bütün bu olanlara ragmen Inan, Kiraç Çiftligi tavuklarinin kendisine kurban göndererek gösterdikleri ince davranisin etkisinden kendisini kurtaramiyor ve "Intikam" senaryosuna kesinlikle inanmiyordu... Bu duygularla, Inan, tavuklarini su sözleriyle yüceltiyordu: "Sevginin ne kadar asil bir duygu oldugunu simdi daha iyi anlamis bulunuyorum. Tavuklarimin bana gösterdigi bu bagliligi asla unutmayacagim. Onlarin daha fazla yumurtlayarak mutluklarini arttirmak için kümeslerdeki ampulleri 100 watt'an 150 watt'a yükseltecegim. Keyiflenmeleri için de her kümese ikiser adet Beko müzik seti koydurarak "Horoz Sesleri" yayini yaptiracagim... Çünkü, ben, tavuklarimi çok seviyorum!"