OKUL İNSAN RAHMETLİ HACI KEMAL ABİ (HACI ATA)

Hemen bu yazının arkasından, Hacı Kemal abi ile ilgili hatıraları kaleme aldığım yazıyı sizlerle paylaşmayı düşünüyorum. Zira depremlerden daha vahim sonuçlar doğuran asrımızın manevi depremlerinin ilacı bence bu abilerin dertlerinde gizli… Şimdilik ricam ve arzum şudur ki; lütfen bu güzel insanları unutmayınız, anınız, dualar ediniz... Aşağıdaki linkleri kullanarak ulaşabileceğiniz bazı hatıralar var hacı Kemal abi ile ilgili. Okumanızı ve okutmanızı, izlemenizi ve izletmenizi ısrarla tavsiye ediyorum:

Bu izlediklerimizle ve okuduklarımızla umarım, azıcık ta olsa, kısa bir süre sonra bitecek fani dünyamızın uğraşlarından uzaklaşır, başkalarının derdi için de dertlenir ve belki de daha da önemlisi; Baki için de azığımızı hazırlamaya koyuluruz. Zira hepimizin bildiği gibi ölüm ansızın gelmekte, ve de herkese… 

MADDİ - MANEVİ DEPREMLER  

Dünyada olan bir çok olay bizleri şöyle bir sarsıp geçiyor. O kadar çok şey oluyor ki, bir sonraki bir öncekini silip götürüyor. İletişimin bu baş döndüren hızı olayların hemen her saniye yenilenerek bize servis edilmesi, adeta bilgi bombardımanına dönüşüyor.

Bu durumda bize düşen şey, kanaati acizanemce; iyi şeyleri okumak-iyi şeyleri düşünmek ve iyi işlerle iştigal etmek olmalı… Kendimize zaman ayırmalıyız; okumak düşünmek tefekkür etmek için. Öte yandan, toplumları derinden sarsan olaylara karşı vurdumduymazlık yerine, elimizden geldiğince mağdur olmuş insanlara, hayvanlara, tabiattaki herşeye el uzatmaya çalışmalı, bu gibi olayları duymalı ve duyurmalıyız. Yukarıda manevi depremleri durdurmak için calışan uğraşan hayatlarını hiçe sayan insanlardan sadece birinden kısaca bahsetim. O örnek insan gibi olmaya calışmak ne yüce, ne güzel bir mefkure...

Bildiğiniz gibi dünyanın derdi çok: Savaşlar, hastalıklar, depremler, seller, heyelanlar, fırtınalar, kasırgalar, tsunami denilen deniz sularının bazı sahilleri istila etmesi, açlık-kıtlık…ve binlercesi. Geçen yazıda depremleri ve düşündürdüklerini kaleme almıştım; uzun bir girizgahtan sonra, simdi yazının ikinci kısmını sizlere sunmak istiyorum. 

HAZIR OLMALIYIZ: HEM BU DÜNYA İÇİN HEM ÖTELER İÇİN   

Hatırlayacaksınız; daha bir ay kadar önce yüzbinlerce insanın ölümüne sebep olan önce Haiti depremi, ve ardından Şili depremi… Büyük acılarla, bir okadar da mesajlarla dolu afetler bunlar. Bazı yerde sonuçları hafif olmasına rağmen bir başka coğrafyada çok pahalıya mal olmakta. İnsan hırsının ve adeta hiç ölmeyecekmiş gibi yaşamasının bir sonucudur aslında bunlar.

Şöyle ki; dere yataklarına, heyelan bölgelerine olmayacak yerlere yerleşmenin, oraları kendi malı haline getirme gayretlerinin, ağaçları, hayvanları, doğallığı yok etmenin ve plansız - projesiz yapılaşmanın-yaşamanın, ayrıca adaletsizce davranmanın; toplumları fakir fukara, aç sefil bırakmanın doğurduğu sonuçlardır bunlar.

Biraz daha teknik detaylara girerek hem bilgi vereyim sizlere hem de beraberce konuyu irdeleyelim:

Deprem Haiti’yi çok ta şiddetli sarsmadığı halde neden sonuç bu kadar ağır ve korkunç olmuştu. Şili’de ki deprem, Miami Universitesi jeofikçilerinden Tim Dixon’un dediğine göre, 501 kat daha güçlüydü. Diğer bir ifade ile, Şili’de ki deprem, neden Haiti’de ki depremden çok büyük olduğu halde, sonucu küçük oldu; hem insan hayatı açısından, hem yapılaşma bakımından? 

HAİTİ - ŞİLİ DEPREMLERİ ARASINDAKİ FARKLAR

Malumunuz Ocak 2010’daki deprem ve artçı depremler sonucu Haiti’de büyük bir insanlık dramı yaşandı …Ve yetkililer; Haiti’deki depremin ürperten sonucunu, inanılması güç rakamlarını bizlere duyurdular: Tutanaklara geçen 250.000 kişi, bilinmeyenlerle birlikte yaklaşık 300.000 insan, Ocak 2010 Haiti depremi sonucu hayatını kaybetmiştir.

 Şili depremlere alışık bir ülke. CNN’in Mart ayının ilk günüdeki haberi çok ilginçti: Tam 175 yıl once, yani 20 subat 1835’de, Şili ülkesindeki  aynı bölge, nerdeyse aynı şiddette depreme maruz kalmış. Depremlerden ders alınmış olmalı ki, şükür ölü sayısı Haiti’deki gibi çok fazla değil. Resmi kaynakların açıklamasına göre Şili’deki deprem sonrası ölü sayısı 1000 rakamının altında. Ama tabiki onların da yardima-desteğe ihtiyacları var. 30 milyar dolarlık büyük bir zarardan bahsediliyor.  

Peki, deprem Haiti’yi çok da şiddetli sarsmadığı halde neden sonuç bu kadar ağır ve korkunç olmuştu. Şili’de ki deprem, Miami Universitesi jeofikçilerinden Tim Dixon’un dediğine göre, 501 kat daha güçlüydü. Diğer bir ifade ile, Şili’de ki deprem, neden Haiti’de ki depremden çok büyük olduğu halde, sonucu küçük oldu; hem insan hayatı açısından, hem yapılar bakımından?

Şili’de büyük depremin çok daha az hasarlı sonuçlarının görünen sebeplerini madde madde yazacak olursak:

1-      Şili, Haiti’ye göre çok zengin; yapıları daha sağlam yapmak için maddi durumları daha elverişli.

2-      Şili, daha önce depremleri yaşamanın verdiği tecrübe ile çok daha hazırlıklı, ki Haiti’de yaşayan hiç kimse topraklarında depremi görmemişti, bundan önceki ilk deprem 250 yıl önce yaşanmıştı.

3-      Şili’de binalar çok daha sağlıklı temeller üzerinde kurulu, ve yapılaşma çok daha sağlam. Haiti’de ise nerdeyse “adam gibi” bir tek bina bile yok.

4-       Şili, deprem sırasında şanslıydı. Çünkü, 34 km. uzakta meydana geldi ve en yakın yer, insan yaşamının pek olmadığı bir yerde gerçekleşti. Haiti’de ki deprem ise, adaya 13 km mesafede gerçekleşti. Depremin oluştuğu yer, nüfusun en kalabalık olduğu Port-au-Prince şehrini çok yakından vurmuş oldu. 

Yukarıdaki maddeleri biraz daha açmak istiyorum: Haiti’de deprem sonrası inanılmaz bir panik yaşandı. Zaten binalar çok kötü idi ve halk hiç bir şekilde depremle ve deprem esnasında yapılması gerekenlerle ilgili eğitim almamışlardı. En basitinden; camlardan uzak durmaları, sıraların veya masaların altına saklanmaları ve insanlara nasıl yardım edecekleri hakkında ne yapacaklarını bile bilmiyorlardı. Uzmanların demesine göre, onbinlerce insan, sadece bu sebeplerden dolayı hayatını kaybetmişti.

TÜRKİYE HAZIR MI?

Şilililer ise bütün binalarını olmasa bile, çoğunu depreme dayanıklı yapmışlardı ve fay hatlarının uzağına inşa etmişlerdi. Şili`deki binalarda da önemli hasarlar oldu ama hiç biri Haiti`deki ve bizdeki gibi yerle bir olmadı.

Aslında burada hala eyleme tam anlamı ile geçmeyen; fay hatlarının üzerindeki binaları hala yıkmayan, veya daha güvenli yerlere taşımayan, hala dere yataklarına, heyelan bölgelerine inşaat yapılmasına müsade eden ülkemiz idarecilerine ve hayatlarını hiçe sayan halkimiza net bir meaj var! Lütfen tedbirinizi ve aklınızı başınıza alınız, ama ŞİMDİ, behemahal!

TEDBİR SENDEN, TAKDİR ALLAH’TAN

Amerika`nin en iyi universitelerinden biri olan ve benim de bir kaç dostumun doktora yaptığı Purdue Universitesi Jeofizik bölümü bu konuda rapor yayınladı. Jeofizikci Eric Calais şu sıralar bu konuya odaklanmış durumda. Calais şöyle diyor: “Depremler öldürmez, onlar zarar vermez; zarar verecek-öldürecek şeyler olmazsa”.

Calais aslında şunu demek istiyor:

Tedbirimizi alalım, takdiri Allah’a bırakalım. Akıl ihsan edilmiş biz insanlar, onu kullanarak tedbirimizi alalım, eğer gene bir felaket olacaksa da sonucuna tevekkül edelim; tüm insanlık olarak, hep birlikte; el ele, gönül gönüle verelim, ayağa kalkalım. Biz elimizden geldiği kadar yaratıcının kurallarına uyalım, sorumsuzca yaşamayalım, herşeyi hesap edip kitap edip, istişare edip kurallarına göre yapalım. Günlük hesap ve çıkarlarla yaşamayalım: Maddi ve manevi hayatımızda deprem gibi felaketlerden  dur olmak için, o ağır enkazların altında pişmanlıkla “ahh keşke” dememek için kendimize ve çevremize çeki düzen verelim. Yoksa bedeli ağır olur; hem bize hem de yakınlarımıza…

Ne mutlu hep hazır olanlara, aynı zamanda acaba hazır mıyım diye ürperenlere… Bunun yanında, hazır olmayanlara yardım etmek için hayatlarını feda eden yiğit oğlu yiğitlere… Yorulmaksızın koşanlara, hayatları boyu durmadan - dümdüz koşanlara…

NOT: Depremden hemen sonra, -Haiti ve Şili için- depremlerin şiddetini ve boyutunu gösteren haritaları aşağıdaki linklerden inceleyebilirsiniz.

USGS shake map for Haiti http://tinyurl.com/y8h9une 
USGS shake map for Chile http://tinyurl.com/yd7srhg