Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği arasında hidrojen ekonomisi hususunda işbirliği yapılması amacıyla ortak çalışmalar başlatılmıştır. Amerikan Senatosu, konutlarda uygulanan hidrojen yakıt sistemleri için kilovat başına 1 000 doları konut vergisinden düşmek kaydıyla, hidrojen kullanımını teşvik etmektedir. Zaman, petrolün aleyhine, hidrojenin lehine işlemektedir. Bunu gören dünyanın en büyük petrol üreticisi Suudî Arabistan Hükümeti, en büyük hidrojen üretim tesisini kurmaktadır.

Zaman içinde hidrojenin dünyadaki kullanımına baktığımızda, 1970'li yıllarda, hidrojen enerjisi, hidrojen ekonomisi ve hidrojen enerji sistemi gibi kavramlar enerji literatüründe yer almıyordu. Hidrojen ancak roket yakıtı olarak kullanılıyor, süper devletler çalışmalarını gizlilik içinde yürütüyordu. 1974 yılında Amerika Birleşik Devletlerinde Florida'da Miami Üniversitesinin Temiz Enerji Enstitüsü tarafından düzenlenen Hidrojen Ekonomisi Miami Enerji Konferansı, bu konuların yayılması ve hidrojen enerjisi kullanımına başlangıç oluşturması açısından son derece önemlidir. Bu toplantıyla, Uluslararası Hidrojen Enerjisi Birliği kurulmuştur. İşte bu enstitüde çalışmalarını sürdüren Prof. Dr. Nejat Veziroğlu, UHETEM Projesinin bir devlet politikası olarak benimsenmesini sağlayan çok değerli bir bilim insanıdır. 16 Ekim 2003'te İzmir'de bir konferansta yaptığı konuşmadan, sizlere şunları aktarmak istiyorum:

"Petrol şirketleri, hidrojen fikri ilk ortaya atıldığında karşı çıktılar. Biz, hidrojen derneğini kurduktan sonra, hidrojen konferansı yapmaya başladık. İlki 1976'da Miami'de, daha sonra dünyanın büyük şehirlerinde düzenlenen kongreler iki yılda bir yapıldı ve 1998 yılında Brezilya'da yapılacak konferans için büyük petrol şirketlerini konferansa davet ettik. Petrolün ardından ne satacaklarını açıklamalarını istedik. Sadece Shell Company 15 mühendisiyle konferansa katıldı ve iki ay sonra hidrojen dolum istasyonları kurdu. Shell, hidrojen kervanına katıldıktan hemen sonra, diğer enerji şirketleri de katıldı ve 2000 yılında bütün enerji sektörü bu olaya girmiş oldu. 1974 yılında 2000'e kadar geçen sürede, üniversite ve araştırma merkezlerinde yapılan araştırmalarla, hidrojen enerji sisteminin temelleri atılmış oldu. 21 inci Yüzyılın başında hidrojene ilk geçiş, Mercedesin hidrojenle çalışan otobüsler imal edip satışıyla oldu. Bu yıl Avrupa'nın birçok şehrinde hidrojenli otobüsler işliyor olacak. General Motors 1 milyar dolar bütçeyle hidrojenli otomobil üretimine geçmeye hazırlanıyor. Toyota ve Honda Şirketleri, Tokyo, Yokohama ve Los Angeles şehirlerinde hidrojenli otomobilleri kiraya vermeye başladı. Birçok petrol şirketi, hidrojen dolum istasyonları kurdu ve şu anda, dünyada 60-70 tane hidrojen dolum istasyonu bulunmakta, bunların çoğu, Amerika, Avrupa ve Japonya'da. Ayrıca, bu ülkelerin yanı sıra İzlanda'da da 1 adet dolum istasyonu kuruldu. Bu yatırımın nedeni de, İzlanda bir konsorsiyum kurarak, üniversite, elektrik şirketi, otobüs şirketi ve balıkçılık şirketi iştirak etti. Ayrıca, DaimlerChrysler Şirketi ve Shell Şirketi, konsorsiyum kurarak, İzlanda'yı 2030 yılına kadar hidrojene dönüştürecek ve hidrojenin çoğu da jeotermik enerjiden üretilecek çalışma içerisine girdiler. Ülkemizde de, Ege'de, bol jeotermal enerjiden yararlanarak hidrojen enerjisi üretmek mümkündür. Ayrıca, Karadeniz'in 60 metrenin altındaki yerlerinde bol miktarda hidrojensülfür vardır ve Türkiye'nin hidrojen madeni gibidir. Hidrojensülfürden, düşük maliyette hidrojen elde edilebilir, aynı zamanda, rüzgâr, güneş, su enerjisinden de hidrojen üretilebilir. Hidrojenle elektrik üreten sistemler, Japonya, Amerika ve Avrupa firmaları tarafından üretilmekte ve satılmaktadır. Hidrojen elektrik pilleri de ticarî olarak satılıyor. Yaptığımız model çalışmalarına göre, eğer hidrojen için İzlanda'nın yaptığı gibi özendirici tedbirler alınmazsa bile, şimdiki yasalarla devam edersek, hidrojene geçiş 2074 yılında tamamlanacaktır. Eğer ülkeler arasında rekabet olur ve özendirici tedbirler alınırsa, bu süre daha da kısalır."

Yine, Prof. Dr. Sayın Nejat Veziroğlu, devamla şöyle ifade ediyor: "1974'te hidrojen ekonomisi fikrini ortaya attıktan sonra, dönem dönem Amerika Birleşik Devletlerine danışmanlık yaptım. Hidrojen enerjisinin dünya ekonomisine ve kalkınmakta olan ülkelere etkisi ne olacaktır gibi konularda rapor hazırladım. 1990'da verdiğim bir raporda, dünyanın hidrojene geçişinde nâzım rol oynayacak bir milletlerarası merkez kurulmasını önerdim. Bu görüşü, Birleşmiş Milletlerin Viyana'daki UNIDO teşkilatı olumlu buldu ve benden merkezin nerede kurulması gerektiğiyle ilgili rapor istediler. Raporumda, bu merkezin, endüstriyel ülkelerle kalkınmakta olan ülkelerin arasında, üç kıtayı bağlayan bir noktada, Türkiye'de kurulmasını önerdim. Kendi içlerinde yaptıkları toplantı sonunda da, merkezin İstanbul'da kurulmasına karar verildi. Sonra, Ankara'yla görüşmeler yapıldı ve birçok ülkenin enerji bakanlıkları ve dışişleri bakanlıkları ziyaret edildi ve merkezin Türkiye'de kurulmasına onay verildi.

Benim konvansiyonel enerji sistemleri için önerim, petrol ve doğalgaz aramaları hızlandırılmalı; çünkü, hâlâ, hidrojen elde edebilmek için bunlara ihtiyaç var. Doğalgaz boru hatları yaygınlaştırılmalı; bunun nedeni de, hidrojen enerjisine geçildiğinde, bu boru hatlarının kullanılacak olması. Elektrik santralları yapımı hızlandırılmalı. Kömürlü ve linyitli santrallar yapılmamalı; çünkü, bunların zararı faydasından daha fazla. Nükleer santral yapımı özendirilmeli. Yatırımların çoğu özel sektör tarafından yapılmalı. Devlet, enerji tesislerini özelleştirmeli."

Prof. Dr. Sayın Nejat Veziroğlu son paragrafta konuyu şöyle bağlıyor: "Hidrojen enerji sistemi için önerilerim ise; UNIDO Milletlerarası Hidrojen Enerjisi Teknolojileri Merkezi kurulmalı. GEF finansmanıyla pilot bölgeler kurulmalı, hatta Türkiye'de ilk hidrojenle çalışan otobüsler İzmir'e gelmelidir. Kömür, linyit çıkan yerlerde hidrojen üretim tesisleri kurulmalı ve dağıtım hidrojen olarak yapılmalı. Doğalgaz boru hatları hidrojen taşıyacak nitelikte yapılmalı. Temiz enerji yatırımları özendirilmelidir."

Değerli arkadaşlarım, dünyada çeşitli ülkelerde hidrojen enerji araştırmaları yapılmaktadır. Japonya, Almanya, Suudî Arabistan, Kanada, İzlanda, İtalya, İspanya, Norveç ve Amerika Birleşik Devletlerinde hidrojen üzerine programlar yürütülmekte ve işbirliği yapılmaktadır.

Amerika Birleşik Devletleri, 2030 yılından sonra, toplam enerji ihtiyacının yüzde 10'unu hidrojenden karşılamayı düşünmektedir. Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bush "petrole bağımlılıktan kurtulmak için bu enerjiye geçmeliyiz" diyerek, 3 milyar dolar kaynak ayırdığını açıklamıştır.

45