Kastamonu’da yaklaşık 9 asırdır Aşıklı Sultan’ın teşhir edildiği çürümeyen bedeni, ziyarete kapatıldı. 

12. yüzyıl başlarında  Kastamonu Kalesi’nin fethi sırasında şehit olan  Aşıklı Sultan için yapılan türbedeki çürümemiş bedenin ziyareti vatandaşlara kapatıldı. Honsalar Mahallesi Kümbet Sokak üzerinde yer alan ve türbeye de adını veren Aşıklı Sultan’ın camekan içerisinde çürümeyen bedeninin gösterilmesi, dinen uygun olmadığı gerekçesiyle ziyarete kapatıldı. Hazreti Pir Şeyh Şabanı Veli Türbesiyle birlikte Kastamonu’nun en çok ziyaret edilen mekanlarının başında gelen  Aşıklı Sultan Türbesi, durumu ilginç bulan ziyaretler tarafından çürümeyen bedeni görmek için Türkiye’nin dört bir yanından ziyaret ediliyor. Halk arasında ‘Ayağı Yanık Sultan’ olarak ta bilinen Aşıklı Sultan’ın çürümeyen bedeniyle ilgili ilim adamları ise açıklama yapmakta zorlanıyor.

Aşıklı Sultan Türbesi Yaptırma ve Yaşatma Derneği Başkanı Nihat Sofuoğlu, Kastamonu’da en fazla ziyaret edilen türbelerin başında  Aşıklı Sultan Türbesi’nin geldiğini söyledi. Sofuoğlu, şehre gelen ziyaretçilerin büyük bir bölümünün türbedeki 9 asırdır çürümemiş bedeni görmek istediklerini belirterek, Kastamonu’nun 17 bin evliyanın geçtiği bir yer olması nedeniyle Evliyalar Şehri olarak ta bilindiğini kaydetti.

Türbeye de adını veren Aşıklı Sultan’ın bu kadar çok ziyaret edilir kılan sebebinin bu zatın bedenin çürümemiş olmasının yattığını ifade eden Sofuoğlu, “Gerçekten de on yıllardır, camekan içerisinde teşhir edilen ve insanlara ibret olması umulan Aşıklı Sultan’ın aşık kısmı etiyle, kemiğiyle asırlardır durmaktadır. Aşıklı Sultan, Kastamonu’nun fethi için buralara gelen Selçuklu ordusundaki komutanlardan birisidir. 1185-1200 yılları arasında cereyan eden fetih mücadelesi esnasında şehit düşmüş ve şehit olduğu yere defnedilmiştir. Bedeni tam 9 asırdan fazla zamandır hiç çürümeden durmakta ve adeta kendisini ziyarete gelenlere ibret vesikası olmuştur” dedi.

Cumhuriyet yılları döneminde Tekke ve Zaviyeler Yasası’nın ardından çevresinde bulunan müştemilatın tamamının bir şekilde parsellendiğini anlatan Dernek Başkanı Nihat Sofuoğlu, “Şu anda bulunan binanı içersine girmek için bir metrelik koridor dışında hiçbir şekilde başka bir şey kalmıyor. 1976 yılından başlayıp 1979 yılına kadar türbede süren restorasyon çalışmaları esnasında kurulan  Aşıklı Sultan Türbesi Yaptırma ve Yaşatma Derneği’nin ilk başkanı rahmetli hacı babam Tevfik Sofuoğlu döneminde başlayan çalışmalarla, dışarıda bulunan bütün müştemilatların istimlakını yaparak buralar temizlendi. 1979 yılında da taş olan iç kısımları ile sandukaların bulunduğu alt kısımlarından hatırı sayılacak şekilde pislikler bulunuyordu. Tabutlarda çok uzun ve yüksekti. Bu yüzden sandukaların hepsini dışarıya çıkartmaya karar verdik. İlk tabutu kaldırdığımız zaman vücudu bozulmadan duran bir zatın olduğunu gördük. Bu sandukalardan ilkinde Mağribli Mehmet Ağa, ikincisinde de Recül-i Şüheda ve üçüncü sandukada da Aşık Sultan’ın yattığı bilinmektedir. Bu tabutların içersinde vücutları bozulmadan ama kesinlikle mumya olmadan zatlar yatmaktadır. 4’üncü ve 5’inci tabutlarda kimlerin yattıkları bilinmemekle birlikte tabutların içerisindeki meftunların kemikleri vardır. Tabutları dışarıya mescide alarak, alt kısımlarının temizliğini yaptık, üst kısmının da tıraşlama yapılarak sıvası yapıldı. Sandukaların bulunduğu yerin restorasyonu tamamlandıktan sonra sandukaların içerisinde yatan zatların, mevcut kefenlerini bozmadan üzerini yeniden kefenledik. Saç fırçasıyla dikkatli ve düzgün bir şekilde tahriş yapmadan temizliğinin yapılmasını sağladıktan sonra kefenlerin açık olan kısımlarından sandukanın içerisinde yatan zatların vücutlarının bozulmadan durduğuna bizzat şahit oldum” diye konuştu.

1116 yılından bu yana gelen bir gelenek

Geçtiğimiz yıl türbede yeni bir dizayna gidildiğini aktaran Sofuoğlu, “Bununla birlikte türbede dizayn bakımından Kastamonu’da en güzel mekanlardan biri haline geldi. Fakat restorasyon çalışmalarının hemen akabinde zatların toprağa defnedilmesi gündeme geldi. Daha öncesinden Aşıklı Sultan’ın yattığı sandukanın ayak kısmında camekan içerisinde zatın çürümeyen ayak kısmı görülebiliniyordu. Fakat ayaklarının görünme kısmının teşhir konumuna geleceği ve dinimize uygun halde toprağa defnedilmesi gündeme geldi. Bunun ise, bir doktorumuzun facebook ta yazı yazması üzerine ortaya çıktığını öğrendik. Bunun üzerine Vakıflar Bölge Müdürlüğümüzden, dernek başkanı olarak beni çağırdılar ve bana ‘ne yapmamız’ gerektiği yönünde soru sordular. Aşıklı Sultan, 1116 yılından bu yana bu şekilde geldi. Biz, 1116 yılından bu yana olan bir hadiseyi bugün değiştirmenin yanlış olacağına inanıyoruz. Kaldı ki, bizim burası Etnografya Müzesi değil. Mehmet Akif Ersoy başta olmak üzere, türbeye yaklaşık 300 metre uzaklıkta Bediüzzaman Said Nursi hazretleri kaldı. Yaklaşık 7 yıl boyunca Kastamonu’da bulundu. Bunun dışında Kastamonu’nun yetiştirdiği büyüt zatlardan Mehmet Feyzi Efendi’nin de türbeyi ziyaret ettiği biliniyor. Bütün bu büyük zatların da  Aşıklı Sultan Türbesine gelerek camekandan teşhir edilen Aşıklı Sultan’ın çürümeyen ayağına baktıkları biliniyor ve bunu da iyimser karşıladıkları söyleniyor. Bunların birkaçına şahsen bende şahit olmuşumdur. Türbeyi ziyaret eden zatların, bu konuyu gerçekten çok olumlu buldukları ve olayı irşad olarak değerlendirdikleri ifade ediliyor” ifadelerini kullandı.

Aşıklı Sultan Türbesini ziyaret edenlerin çürümeyen bedeni gördükten sonra farklı davranışlar gösterdiklerine şahit olduklarını vurgulayan Nihat Sofuoğlu, “Buraya türbeyi görmeye gelenler bilhassa Aşıklı Sultan’ın çürümeyen ayaklarına bakmak isteyenler, burada ilham alarak inanılmaz şekilde insanların değişiklik gösterdikleri ve olumlu davranış içerisinde bulunduklarına şahit olduk. Bu yüzden bu güzel olayın devamının bu açıdan son derece önemli ve yaralı olduğunun kanaatindeyim. Yetkililerde bu konuda gerekli çalışmaları yapacağına inanıyoruz. İnşallah olması gereken şeklinde tekrar eski haline dönüştürülür. Çünkü amaç vesiledir, amaç görevdir, amaç insanların Allah’ın ‘biz öyle yaptık, böyle yaptık, böyle oldu’ şeklinde kısaca belirttiği ayetlerde ‘bu böyledir’ Yoksa insanların kendi mücadelesi içerisinde bunu başarmasının mümkün olamayacağı kesindir, alenidir ve nettir” şeklinde konuştu.

Vali'nin rüyasına girip yardım istemiş

Aşıklı Sultan Türbesi’nde Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında yangın olduğunu aktaran Dernek Başkanı Nihat Sofuoğlu, şöyle devam etti: “Rivayetlere baktığımız zaman burada bir yangın olduğu kesindir. Çünkü restorasyon çalışmalarında biz, sandukaların altından çok fazla dışarıya kül attık. Aşıklı Sultan’a halk arasında “Ayağı Yanık Sultan”da denilen olay menkıbelerde şöyle anlatılmaktadır; Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında Aşıklı Sultan’ın türbesinin yakınında bir yangın çıkar. Bu olay sırasında  Aşıklı Sultan Hazretleri, o zamanın mülkiye amirinin rüyasına girer ve der ki; “Burada yangın çıktı, türbem yanıyor, gelin beni kurtarın” Devrin mülkiye amiri uyandıktan sonra o mahalleye koşar, bakar ki türbe ve civarı yangından zarar görmüş, ama Aşıklı Sultan’ı ateş yakmamıştır. Yangın söndürülür sadece, tabut ayak ucundan alev almıştır. Tabutun yanan kısmından içerisi de görünür hale gelir ve Aşıklı Sultan’ın bedenin çürümediği bu sayede anlaşılır. Böylece Aşıklı Sultan’ın dünyadan ayrıldıktan sonra kerametinin devam ettiği böylelikle anlaşılır.

Halk arasında “Ayağı Yanık Sultan” olarak ta bilinen Aşıklı Sultan’ın ayağı yanık halini görmek için türbeye gelen kişiler, camekanı kapalı gördükleri anda tabiri caizse sükut bir hayal kırıklığı yaşıyorlar. Birazda serzenişte bulunarak geri gittiklerine de maalesef şahit oluyoruz”

Tekrar gösterilmesini istiyorlar

Honsalar Mahallesi Muhtarı Hüseyin Aksoy da, şöyle konuştu: “Yakın bir zamanda buranın restorasyonu yapıldı. Emeği geçendeler teşekkür ediyoruz. Fakat bizim, şu anda buraya ziyaretçimiz gelmiyor.  Aşıklı Sultan Türbesi’nde bulunan ayağı yanık şeklindeki zatın, çürümeyen bedeninin teşhiri ziyarete kapatıldı. Bu yüzden türbeye gelen ziyaretçiler azaldı. Bunun eski haline dönmesini yetkililerden talep ediyoruz”

Vakıflar Bölge Müdürü Yavuz Yücebıyık ise  Aşıklı Sultan Türbesinin 2013 yılında restorasyonuna başladıklarını ve bu yıl içerisinde restorasyon çalışmalarını tamamladıklarını ifade ederek, “Restorasyon esnasında çevre düzenlemesini tamamladık. Türbenin etrafında düzenlemeler yaptık. Türbenin arkasında bulunan tuvaletler bulunuyordu. Buralar özel mülkiyetti. Bu yüzden buraları restore ettiremedik. Ama ileri ki dönemlerde buraları tekrar yapmaya gayret edeceğiz” şeklinde konuştu.

Aşıklı Sultan’ın ayağının gösterilmesiyle ilgili olarak kurumlarına çok fazla şikayetlerin geldiğini anlatan Yücebıyık, “Ayağının gösterilmesinin doğru olmadığını hatta bilgi edinmeye sürekli mailler atıldı. Bunun üzerine bir araştırmaya gidildi. Bu konu hakkında bizim yeterli bilgiye sahip olmadığımız için İl Müftülüğümüze görüşü soruldu. İl Müftülüğümüzde, Diyanet İşleri Başkanlığına yazdılar. Oradan gelen cevapta, kapatılmasının doğru olacağını ve İslam dini açısından gösterilmesinin uygun olmayacağını belirttiler. Dolayısıyla biz, buranın sandukanın açık olan bölümünü kapatıp aynı şekilde yine türbenin içerisine ziyaretler devam ediyor” ifadelerini kullandı.

Ayrıca inanç turizmi açısından Aşıklı Sultan’ın ayağının gösterilmesi gerektiğini söyleyen çok sayıda mail aldıklarını aktaran Yücebıyık, şunları söyledi: “Uzak yerlerden Kastamonu’ya gelip insanlar, göremeyince tabi hayal kırıklığı oluyor. Çünkü bu yıllardan beri gelen bir alışkanlık olduğu için insanlar, buraya gelirken bunu arzuluyor. Bizde, bunu nasıl çözebiliriz diye kendi içimizde düşünüyoruz. En sonunda Kastamonu, ahşap bir şehir olduğu için ahşap ferforje karışımı bir düzenleme yapacağız. Bunun üzerine bir bilgisayar monte etmeyi düşünüyoruz. Bilgisayarda hem diğer ziyaret mekanlarını göstereceğiz hem de Aşıklı Sultan’ın daha önceki görüntülerini anlatan ve ayağının resimlerini gösteren bilgi ve belgelerini bilgisayara yerleştirip, insanlara bu şekilde sunmayı düşünüyoruz. Planlamamız içerisinde bunlar bulunuyor. Bunu yapabilirsek daha faydalı olacağının inancındayım. Bana göre de kapatılmasının doğru olacağını düşünüyorum. Kurumumuz olarak şu anda çürümeyen bedenlerin fetvada belirtildiği gibi toprağa defnedilmesi gibi bir düşüncemiz bulunmuyor”

Toprakran geldik, toprağa gideriz

Kastamonu İl Müftüsü Osman Aydın, Vakıflar Bölge Müdürlüğünün vatandaşlardan gelen şikayet ve istek üzerine kendilerine uzman görüşü sorduğunu belirterek, “Biz de, konuyu Diyanet İşleri Başkanlığına sorduk. Diyanet İşleri Başkanlığımız da, konunun hassasiyeti bakımından fetvaya sordu. Fetva da, ‘Topraktan yaratılan insanın öldüğünde yine toprağa verilmesi İslami bir esastır. Cenazenin kabre defnedilmeyip teşhiri şeklindeki uygulama, İslam’ın cenazelerin defni ile ilgili hükümlerine aykırıdır’ şeklinde görüş bildirdi. Bunun üzerine bizde, Vakıflar Bölge Müdürlüğümüzü fetvanın verdiği cevabı üst yazıyla bildirdik” dedi.