Ona şunu söyledim: Size muhaliftim. Siz her şeyi yanlış yaptınız, ama bir şeyi doğru yaptınız... Bu da beni memleketten çıkarmış olmanızdır." diyor.

İslami bilimler tarihi alanında yaptığı 50 yılı aşkın çalışmaları ve eserleriyle dünyanın en önemli ismi kabul ediliyor Prof. Fuat Sezgin. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür AŞ, Ali Emiri Kültür Merkezi'nde hoca için bir saygı programı düzenledi. Yitik Hazinenin Kaşifi: Fuat Sezgin başlıklı programda hocanın hayatından kesitlerin de yer aldığı belgesel film gösterildi. Oturum başkanlığını Prof. Dr. Salih Tuğ'un yaptığı panelin ardından Prof. Dr. Sezgin, "İslam dünyasında bilim çalışmaları ne zaman ve neden duraklamaya başladı?" başlıklı bir konferans verdi.

Peki tartışmasız dünyanın en önemli bilim tarihçilerinden biri olan Fuat Sezgin'i tanıyor muyuz? Maalesef bu soruya olumlu cevap verenlerin sayısı çok az çıkacaktır. Bu eksikliği gidermek için geçtiğimiz aylarda Yitik Hazine

Yayınları arasında Yitik Hazinenin Kâşifi: Fuat Sezgin adıyla bir kitap yayınlanmıştı. Hocayla ilgili yeni bir kitap da okurla buluştu. Bilimler Tarihçisi adıyla yayınlanan kitabı Sefer Turan hazırladı. Sefer Turan'ın sorduğu sorulara verilen cevaplardan oluşan kitap "genç nesilleri önemli bir bilge insanla buluşturmak" gayesini taşıyor. Timaş Yayınları arasında çıkan kitabı okuyup bitirdiğinizde Fuat Sezgin'in yaşayan en büyük bilim tarihçisi unvanını nasıl hak ettiğini görüyorsunuz.

Cunta üniversiteden uzaklaştırmıştı

Fuat Sezgin, 24 Ekim 1924 Bitlis doğumlu. 1943 yılında İstanbul Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü'nde ünlü Alman Oryantalist Hellmut Ritter'den (1892 � 1971) dersler alır. Onun yanında Mecâz al-Qur'ân adlı doktora tezini yapar. Aynı yıllarda "İslam Bilim Tarihi" adlı eşsiz eseri üzerine çalışmaya ve araştırmalarına başlar. 1960'ta gerçekleşen darbe sonrasında istenmeyen 147 akademisyenden biri olur. Bunun üzerine kendisini davet eden Frankfurt Üniversitesi'ne gider, çalışmalarını orda sürdürür. Bilimsel çalışmalarının ağırlık noktası, Arap-İslam kültürünün tabii bilimler tarihidir. 1966 yılında profesör olur. Yaptığı çalışmalar sebebiyle 1978 yılında Kral Faysal Ödülü'nü kazanır. 1982 yılında Goethe Üniversitesi'ne bağlı Arap-İslam Bilimler Tarihi Enstitüsü'nü kurar. Bu enstitünün halen direktörlüğünü yapan Hoca, bugün bilim tarihçilerinin müracaat kaynağı eserlerden biri olan "İslami İlimler Tarihi'nin" en son 15. cildini yayınladı. Ne yazık ki birçok dile çevrilen eser hâlâ Türkçeye çevrilmemiştir! Fuat Sezgin hocanın 20'den fazla dil bildiğini de belirtmeden geçmeyelim.

Hocanın bir özelliği de yazma kitaplarda bulunan çizimleri hayata geçirmiş, cihazları aslına uygun olarak yapmış, çalıştırmayı da başarmış olması. Bunlar içinde çok değişik saatler, teraziler, cerrahi aletler, buhar makineleri, usturlaplar, makineli tüfek gibi ok atan yaylar, mancınıklar ve iz bırakan mimari eserlerin maketleri var ki sayıları 800'ü buluyor. Bu alet ve cihazların bir kopyaları da İstanbu'da, Gülhane Parkı'nda kurulan İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi'nde sergileniyor. Fuat Sezgin'in en önemli eserlerinden kabul edilen "İslam'da Bilim ve Teknik" adlı 5 ciltlik eser, İBB Kültür AŞ tarafından yayınlanmıştı.

***

KİTAPTAN SATIR BAŞLARI

Öğle yemeğim 10 dakikayı geçmez

Bundan 20-25 sene evvel Kuveyt Üniversitesi'nde bir konferans vermiştim. Bir genç kalktı bana dedi ki: "Siz bu zor kitapları yazıyorsunuz, bize ne­ler tavsiye ediyorsunuz?" Ben de ona Arapça dedim ki: "Gerçek bir züht. Yani dünyanın nimetlerinden feragat edebilmek! Ben belki daha iyi şartlarda yaşayabilirdim, ama otuz yıldan beri ev­den çıkarken çantama sadece küçük bir ekmek parçası koyarak gidiyorum enstitüme. Enstitüye geldiğimde dolabımdan ufak bir peynir parçası veya bir yağsız reçel çıkarır, onunla öğle yemeği­ni hallederim. Yani 10 dakikayı geçmiyor benim öğle yemeğim. İkincisi ise 'sabrun cemil...' Tatlı sabır..." Bunu hatırlarım daima.

Masanın başında oturun ve okuyun

Riyad'a gittim. Televizyoncular gel­di, benimle konuşurken "Bize ne tavsiye edersiniz?" diye sordu­lar. Onlara Arapça dedim ki: "Allah korkusu"nu, "Allah'ın bütün hareketlerimizi kontrol altında tuttuğunu bilme şuurunu tavsi­ye ederim." dedim. Bir de, "masa başında oturmanızı ve okuma­nızı tavsiye ediyorum. Ancak masa başında otururken de aklınız Oxford Caddesi'nde, Champs-Elysées veyahut da Kahire'nin Sü­leyman Paşa Caddesi'nde dolaşmakta olmasın! Aklınızla, bedeni­nizle masanın başında oturup okumanızı tavsiye ediyorum." dedim.

Vakit geçiyor, vakit!

Ben bu kitap­ları yazarken bazen yorulduğum oluyor masa başında. Ara sıra bi­raz dinlenmek istiyorum. Sonra hemen aklıma şu geliyor: Vakit geçiyor vakit! Zaman geçiyor! "Kendine nasıl zaman tanıyabilir­sin!" diye kendime kızarım. Sonra hemen dinlenmeyi bırakır, ken­dimi yazmaya zorlarım. Yani okuyan, yazan, düşünen bir millet ol­malıyız.

6 ayda Arapça öğrendim

6 ay kendimi Arapça öğrenmeye verdim. Evimizde babamdan kalma 30 ciltlik bir Taberî Tefsiri var­dı. Onu okumaya başladım. Başlangıçta anlamıyordum. Türkçe tefsirlerle karşılaştırarak, yavaş yavaş tefsirin içine girmeye çalış­tım. Günde aşağı yukarı 17 saat çalışıyordum. Erken kalkıyordum, gece geç yatıyordum, evden hemen hemen hiç çıkmıyordum. 6 ay sonra Taberî Tefsiri'nin 30 cildini bitirmiş oldum. Başlangıçta he­men hemen hiç anlayamadığım bu tefsiri 6 ayın sonunda gaze­te gibi okuyordum. O hızla, yani 17 saatlik bir tempoyla çalışır­sanız bunu siz de başarırsınız, bundan eminim.

İnsanın kendine sorması gereken soru

Ben 55 yıldan beri İslami bilimler tarihiyle uğraşıyorum. Ve sürekli bir şeyler öğreniyorum ve insan hayatında sürekli öğrenmek çok mü­himdir. Mesela bir işe başladıktan bir hafta sonra, insanın kendi kendisine sorması lazım "Bu hafta ben bir şey öğrendim mi?" diye. Şimdi düşününüz; siz bir dinin mensubusunuz ve o dinin peygamberi ne diyor: "İki günü birbirine eşit olan insan zarardadır." Bunu Müs­lümanlar kâfi derecede göz önüne almadılar.

Hafta sonu bile 07.30'da enstitüdeyim

Benim çalışma yılım 365 gündür. Haftam 7 gündür. Ben cumartesi, pa­zar günü bile sabah saat 07.30'da enstitüdeyim. Bilim adamlarından buna yakın çalışma isterim. Eğer böyle yapamazsak modern cumhuriyetimizi, modern ülkemizi kalkındıramayız.

Türkler okumuyorlar maalesef

Almanya'dan Lufthansa ile gelirken bakıyorum herkes okuyor ama Türkler varsa okumuyor. Uçakta kimin Alman, kimin Türk olduğu kolayca anlaşılıyor: Elinde kitap olan Alman, olmayan Türk. Türk Hava Yolları'yla Almanya'ya gittiğimde bakıyorum kitap okuyan hemen hemen yalnızca benim. Böyle şey olur mu hiç? Türkler okumuyorlar maalesef! ZAMAN