Google'ın “Street View” projesi ile sokakları üç boyutlu olarak görmek, köprülerin üzerinden etrafı seyretmek, hatta binaların süslemelerini incelemek mümkün olabiliyor. “Street View” projesi ile Google, kullanıcılarına “gerçekten oradaymış hissi” vermeyi planladığını açıklamıştı. Bu uygulama iler, ABD’de neredeyse tüm sokakları bu şekilde evinizden çıkmadan gezebiliyorsunuz.
“Street View” ABD, Fransa ve İsviçre’de de kullanımda. Google'a göre uygulama sayesinde tatile gideceğiniz yere önceden göz atabileceksiniz. Kiralayacağınız evin önünden yoğun trafiğe sahip gürültülü bir cadde geçip geçmediğini kontrol edebilirsiniz.
Google, 2010 yılının Şubat ayında “Google Maps” adlı uygulamasına eklediği “Street View” seçeneği sayesinde harita kullanımında yeni bir devir başlatmayı planladığını açıkladığında, Google’ın bu planı Almanya’da yoğun tartışmalara neden olmuştu.
Uygulamanın Almanya’da hayata geçmeden yaşanan tartışmalarda Tüketiciyi Koruma Bakanı Ilse Aigner milyonlarca evin izinsiz görüntüleneceğini belirterek,“Google'ın ‘Street View’ uygulaması özel alanın milyonlarca kez ihlal edilmesi anlamına gelir” demişti. Google, bu endişeleri bertaraf etmek için, dileyen kişilerin evlerinin ya da kendi görüntülerinin resimlerden karartılabileceği garantisini vermişti.
Ancak Google’ın Street View uygulamasında fotoğraflar günün herhangi bir saatinde ve herhangi bir uyarıda bulunulmaksızın çekildiği için, fotoğraf karelerine bazen istenmeyen görüntüler takılabiliyor. Hatta bu fotoğraflarla yakalanan kimi görüntüler dava konusu bile olabiliyor. Örneğin, Finlandiya'da bir ev sahibi, bahçede pantolonsuzken görüntülendiği için Google’ı mahkemeye verdi.
Avusturyalı gazeteci yazar Gerald Reischl “Bu uygulamada otomobillerin plakaları ve insanların yüzleri tanınmayacak hale getiriliyor. Ancak binalar tüm detaylarıyla ortada. Google Maps'deki verilerle, Street View görüntüleri ve adres veri bankalarındaki bilgiler bir araya getirildiğinde, bu durum istenmeyen birçok sonuç doğurabilir” diyor.
Google’ın daha önce de birçok kuralı ihlal ettiği için“Google’ın sözleri ve güvenceleri” tartışmalıydı. GazeteciReischl, “Goolge'ın kendi kanunları var. Kendi istediği gibi davranıyor. Geçmişte açık bir şekilde ‘giriş yasaktır’ uyarısı bulunduran kişisel arazilerdeki sokaklara da giriş yaptılar. Bu bir sokak, o zaman Street View uygulamamız için buna da ihtiyaç duyabiliriz şeklinde düşünüyorlar” diyor.
Facebook sitesinin kurucusu Mark Zuckerberg “Aslında internette kimse mahremiyet peşinde değil” diyerek 2010 yılında kişisel bilgilerin İnternet’te herkese açık hale getirilmesini savundu.
Mark Zuckerberg’e göre internet kullanıcılarının kişisel bilgiler ve mahremiyete ilişkin tutumu son yıllarda büyük çapta değişti. Daha önce sorgulanan birçok şey, artık doğal kabul ediliyor. Sosyal paylaşım platformları ve elektronik günlüklerin etkisiyle insanların kişisel bilgilerini internette paylaşılması yaygın bir anlayış haline geldi. Bu gerçekten yeni ve farklı bir anlayış.
Tahminlere göre 2010 yılında dünya genelinde yarım milyardan fazla kişi, fotoğraf ekleyebildikleri, kişisel özelliklerini açıklayabildikleri, kendileri hakkında hemen her tür özel bilgiyi paylaşabildikleri sosyal paylaşım sitelerine kayıtlıydı. İnternet kişisel bilgilerin ifşasında önemli bir rol oynamaya başladı.
Sosyal paylaşım sitelerinde üyelere ilişkin pek çok veri toplanıyor. Öneğin Facebook'ta kullanıcılara “Hangi kitapları okuyorsunuz, siyasi görüşünüz nedir, medenî durumunuz nedir?” gibi sorular soruluyor. Bu sorulara ilaveten sorulan diğer sorularda kullanıcıların adeta sanal röntgeni çekiliyor. Başta Facebook ve benzeri siteler gereğinden fazla veri toplamakla eleştiri alsalar da, bu uygulamaya devam ediyorlar. Pek çok sosyal paylaşım sitesindeki “kullanım şartları” dikkatle okunmadığından, veya pek çok insan yeterli ve hukuki dile vakıf olacak kadar İngilizce ve diğer dilleri bilmediğinden sadece ikili olan seçenekten “Kullanım şartlarını okudum ve kabul ediyorum” seçeneğini tıklayarak bu sitelere üye oluyorlar.
Sosyal paylaşım siteleri istihbarat örgütlerinin bile sahip olmadıkları derecede geniş ve çeşitli veri tabanına sahipler. Bu veriler sayesinde artık adeta doğumunuzdan sonraki tüm ilişkilerinizin ağları gayet kolaylıkla ortaya çıkabiliyor.
Sosyal paylaşım sitelerinin “kullanım hakları” bölümünde en dikkati çeken şey, ilgili sitelerin elde ettikleri verileri “kişisel güvenliğe zarar gelmeyecek şekilde” diledikleri şekilde kullanma hakkına sahip olmaları. Bu hak sayesinde tüm veriler şirketlere aktarılabilir, satılabilir, reklam veya diğer amaçlarla kullanılabilir. Uluslararası hukukçular, böylesine kapsamlı bir hak devrinin meşru olup olmadığını tartışırlarken, sosyal paylaşım sitelerinin yeni kullanıcıları da bu kullanım şartlarına “evet” diyerek üye olmaya devam ediyorlar.
Alman yetkililerin uyarıları üzerine yaptığı işlemleri gözden geçiren dünyanın önde gelen arama motoru Google, Street View uygulaması için fotoğraf kaydeden araçlardaki yazılımın, şifre konulmayan kablosuz internet uygulamasına (w- lan) bağlanarak, yapılan işlemle ilgili internet bilgilerini kaydettiğini 15 Mayıs 2010’da itiraf etti. Almanya Federal Tüketiciyi Koruma Bakanı Ilse Aigner, Google yönetiminin yaptığı itirafa tepki göstererek, “Street View uygulaması ile yıllarca tüketicilere ait kişisel bilgilerin gizlice kaydedildiğini” hatırlattı ve yasal sürecin devreye girmesini istedi.
Konuyla ilgili olarak Frankfurter Rundschau gazetesinde yer alan yorumda da şu görüşlere yer verildi:
“İnternete bağlanırken, şifre koymayıp, kendilerini sağlama almayanlar, az da olsa mektubunu zarfa koymadan posta kutusuna atmış gibi davranmış oluyor. Ancak bu durum hiç kimseye bu mektubu okuma hakkını vermiyor. Buna mektubun gizliliği ilkesi adı veriliyor. Üstelik bu, herhangi bir yönetmelikte değil, anayasada yazıyor. Anayasa’yı hazırlayanlar bunu yaparken, devleti, casuslardan korumayı hedeflemişti. Firmaların böylesine küstah davranabileceğini akıllarına bile getirmemişlerdi. Yasama organları şimdi gecikmeli de olsa derhal harekete geçebilirler. Telekomünikasyon gizliliğini koruyan yasa bu tür ihlaller karşısında sadece beş yıla kadar hapis cezası öngörüyor. Google yetkilileri her halükarda yargılanmayı hak ediyor.”
Osnabrücker Zeitung gazetesinin yorumunda da böyle bir uygulamanın “hukuki” sonuçları olduğu hatırlatıldıktan sonra, böyle bir işlemin “yasak” olduğu vurgulanmıştı.
“Google gerçekten kişisel bilgileri yanlışlıkla kaydetmişse, bu, firmanın ne kadar düzensiz çalıştığını gösterir. Eğer firma kullanıcıların buna kısa sürede alışacağını düşünüyorsa, yanılıyor. Almanya'da verilerin bu şekilde hatalı kullanımının hukuki sonuçları var. Çünkü kişisel verilerin kaydedilmesi ve vatandaşların onayı alınmaksızın onlara ait bilgilerin elde edilmesi, yasak.”
Augsburger Allgemeine gazetesi ise konuyla ilgili yorumunda, “Yanlışlıkla mı, yoksa kasıtlı mı yapıldı?”sorusuna “Muhtemelen dünyanın en iyi programcılarını çalıştıran firmanın, yetkili birimlerin uyarısıyla hatasını keşfetmesi, pek inandırıcı değil” cevabını vermişti.
Gerçekten de Street View adı verilen cadde ve sokakları fotoğraflayan sistemin, kişisel olduğu kadar ulusal güvenlikle ilgili boyutları da var. Bunun yanı sıra, uygulamanın, kişilere ait verileri onlardan habersiz toplaması ve kaydetmesi ve toplaması kabul edilemez.
İnternet devi Google’nin yıllardır şifre koymadan kablosuz internet hizmetini kullananlara ait verileri kaydetmesinin anlaşılmasından sonra, şifresiz w-lan hatları (kablosuz internet ağları) üzerinden izinsiz olarak kaydedilen kullanıcı bilgilerini İrlandalı kullanıcılara ait verilerden başlayarak 18 Mayıs 2010 tarihinden itibaren silmeye başladığını duyurdu.
Google internet hizmeti Street View, sadece kablosuz internet vericilerinin yerini saptamakla kalmıyordu. Bu ağlardan “sehven” kişisel bilgileri de kaydediyordu.Google’un Street View uygulamasında verilerin toplanması ve kaydedilmesi “kasıtlı” olmasa da, Google’a bu uygulaması nedeniyle ceza verilmesi bekleniyor. Çünkü Google bu uygulamayla çok sayıda yasayı ihlal etti!
Google, Alman hükümetine isteyen kişilerin evlerinin ve kendi görüntülerinin bulanıklaştırılarak tanınmayacak hale getirileceği, ya da tamamıyla fotoğraflardan silineceği yönünde güvence vermişti. Alman Hükümeti Google’ın güvencelerine inandı ama sonuç beklenen gibi olmadı.
Daha önce de Japonya ve Yunanistan hükümetleri, Google’ın sokakları görüntüleme planlarını engellediler.
Öte taraftan Facebook veri güvenliği sorumlusu Eliot Schrange, Facebook’taki güvenlik ayarlarının karmaşık bir yapıda olduğunu kabul etti ve ayarlarda değişiklik yapılarak basitleştirileceğini duyurdu. Facebook son dönemde kullanıcılarının gizlilik ayarlarında bir dizi yenilikler yapmış, standart ayarlar olarak da bu ayarları oldukça düşük güvenlik düzeyinde tutmuştu.
Birçok ünlü blog yazarı ve internet uzmanı, yarım milyona yakın üyesi bulunan internetin en büyük sosyal paylaşım platformu Facebook'un gizlilik ilkelerini eleştirmeye başladılar. Avrupalı veri güvenliği savunucularının ardından, ABD'li dört senatör Facebook'a açık bir mektup yollayarak gizlilik ilkelerini değiştirmelerini istedi.
Küresel firmaların “izinsiz” veri toplamaları, bu verileri yine “izinsiz depolamaları”, söz konusu sitelere koydukları “kullanım şartları” ile elde ettikleri her tür veriyi, diledikleri gibi kullanma hakkına sahip olmaları kabul edilemez.
Google internet hizmeti Street View(Sokak Görünümü) vasıtasıyla pek çok görüntüyü elde ediyor. Bu veriler hiç şüphesiz ki “küresel izleme”de kullanılıyor. Şahısların bu program vasıtasıyla izlenebiliyor. Bu programa bazı küçük eklentiler yapmak suretiyle çok çeşitli şirketlerin her tür ziyaretçileri, limanlara giren ve çıkan gemiler, gelen ve giden uçaklar bu yolla izlenebilir.
George Orwell 1984 adlı romanında “Big Brother(Büyük Ağabey)”i kurgularken “küresel izleme"yi herhalde düşünmemişti. Şimdilerde pek çok ülkede güvenlik, “cadde ve sokak kameraları” ile sağlanmaya çalışılıyor. ABD’nin her ülke ile ayrı ayrı “veri izleme ve depolama” anlaşması yapmasına gerek kalmadan Google’nın Street View(Sokak Görünümü) uygulaması gibi programlarla küresel şirketler ABD’ye inanılmaz bir istihbarat üstünlüğü sağlıyorlar.
Almanya’da Google’a kaşı yasal süreç devreye girmek üzere. Türkiye’de hiç bir milletvekilinin bu konuyu Meclis gündemine getirmemesi ve Türk internet kullanıcılarının verilerinin güvenliğini düşünmemesi ne acı!
