İhsan AYDIN'ın haberi
Başlığın cazibesine kapılarak bu haberi okumaya başladıysanız, bu haberi iki kere ve çok dikkatli okuyunuz. Haberi okuduktan sonra yüz kontör kazanmayacaksınız, yine haberin içinde geçen kontör ve bedava kelimeleri nedeniyle Google tarafından gönderilen kontör reklamlarını görüp ‘Hem haber yapıyorsunuz, hem reklamı yayınlıyorsunuz’ diye şikayet de etmeyin, bu haber tüketiciyi bilinçlendirmek ve ‘bedava’ adı altında taahhüt edilenin aslında bir aldatmaca olduğunu anlatmak için hazırlanmıştır.
Kullandığımız fotoğraf ise son dönemdeki kontör reklamlarından birine ait. Dünya'nın en büyük nehri vb sorular sorularak, doğru cevabı bilene 100-200 kontör vaadediliyor. Eğer sözleşmeyi okumadan telefon numaranızı sisteme girer ve gelen SMS'i onaylarsanız, 100 kontör kazanmak için çok daha fazlasını harcamanız gerekiyor. Ayrıca sorunun doğru cevabı da fark etmiyor. İstediğiniz şıkkı işaretleyin. Sistem hepsini doğru kabul ediyor.
SİHİRLİ KELİME BEDAVA
Pazarlamanın en cezbedici kelimesi ‘bedava’� Bu kelimeyle birçok tüketici mağdur edilmekte. Özellikle internetin yaygın kullanımıyla birlikte cep telefonu sahibi yeni ergenlerin dikkatini çeken ‘Bedava kontör kazan’ ‘Soruyu bil 100 kontör senin olsun’ ‘Zeka yaşını ölç’ ‘Sevgini test et’ gibi sloganlar aldatmacadan öte gitmiyor. Temelde müzik/eğlence servisine abonelik için ortaya atılan bedava kontör tuzağı, bir servise abone olan kullanıcının belli bir dönem abone kalması ve belli miktarda melodi indirmesi sonucu kazanılabiliniyor. Yani 300 kontör harcadıktan sonra 100 kontör kazanabiliyorsunuz. Bir dönem televizyonda da yoğun bir biçimde yayınlanan bu tarz reklamlarla oluşan rant o kadar büyüdü ki, bu tarz reklamları yayınlayan webmasterlara bilgisayar, araba hediye ediliyor.
ONAY ŞİFRESİ İSTENİYOR AMA...
Aldatıcı reklamlar ve okunmayacak şekilde açılan sözleşmeler, ekranın altından hızla akan küçücük yazılar ile insanları abone yapan eğlence, logo, melodi servisleri GSM operatörlerinin alt yapısını kullanarak adeta soygun yapıyorlar. Kısa bir süre öncesine kadar, bu reklamlara tıkladığınızda açılan web sayfasındaki forma yazdığınız cep telefonu otomatik olarak eğlence servislerine üye kabul ediyordu. Herhangi bir kişi sizin telefon numaranızı yazabileceği gibi, servis hizmeti verenlerin de elde ettikleri telefon numaralarını abone yapabileceği iddiaları ortaya atılmıştı.
Son dönemde abonelik için onay şifresi zorunluluğu getirildi. Abonelik için daha önceden sadece cep telefon numarasını yeterli gören servisler şimdi şifre göndererek abonelik teyidi alıyor.
Ancak abonelik teyidi için gönderilen şifrede ‘Plazma tv, laptop kazandınız, hediyenizi almak içi şifreyi ---- numaraya SMS gönderin’ diye bir mesaj gönderiliyor. GSM abonesi gelen şifreyi gönderdiğinde servise abone olmuş sayılıyor ve kontörleri düşmeye başlıyor. Vaat edilen hediyenin ise çekiliş sonucu verileceği duyuruluyor.
İPTAL ETTİRMEK AYRI BİR SORUN
Kontörlerinin düşmeye başladığını anladığında konuyu araştırıp bu tür servislere abone olduğunu fark eden tüketiciler aboneliği iptal ettirmek için çok daha zorlu bir süreç bekliyor. GSM operatörleri abonelik konusunda sorumluluk kabul etmezken, hizmet veren firmalara ulaşmak neredeyse imkansız. Ulaşıldığında ise türlü engeller çıkartılarak, abonenin iptali engelleniyor. Hatta aboneliğini iptal ettiremediği için kontörlü hattını atıp yeni hat alan tüketici sayısı azımsanmayacak kadar çok.
|
Haber 7’ye gelen şikayet maillerinden biri:
Bu konuda şikayetçi olan Recep Koparan yaşadığı olayı şöyle anlattı;
“12 yaşındaki oğluma Turkcell faturasız hat aldım kendi adıma 15.01.2009 tarihinde kontör yüklediğimde anında 24 eksilmesiyle şirket müşteri hizmetlerini aradım ancak bin bir dereden su getirdiler ısrarlarıma rağmen bilgi vermediler ancak beşinci aramamda Ringofon’a üye yapılarak borçlandırıldığımı öğrendim. Paket indirmişsiniz diye abuk sabuk bir gerekçe ile 210 kontör borçlandırılmışım. Oğluma sorduğumda, internet üzerinden numaranı yaz 100 kontör hediye gelsin gibi bir reklam sayfasına sadece tel numarasını yazmak suretiyle böylesine sorumsuzca borçlandırmaya gidilmiştir” Recep Koparan, en ufak bir işlemde en ince ayrıntıya kadar soruşturan operatörlerin neden bu işlemde kendilerine danışmadığını, yetkili kurumların bu işlere neden izin verdiğini soruyor.
İlgili sitede cep numaranızı girdiğiniz alanın altında üyelik sözleşmesi bulunuyor ve sözleşmenin bir şifreyle onaylanması gerektiği açıklanıyor. Ancak Recep Koparan’ın buna itirazı var...
|
ŞİFRE ONAYININ ALTINDAKİ OYUN
Basit bir soru ile 100 kontör kazandınız denilerek cep telefonu sisteme girildiğinde, bir mesaj geldiğini belirten Koparan, “Esas dümen ve yasalmış gibi gösterme de bundan sonra başlıyor. Size sözüm ona bir şifre gönderiliyor ve sistem geri planda size aslında bir media (resim, logo, melodi ) paketi gönderiyor gibi gösterilerek bu sözleşme gönderilen şifre ile size teyit ettiriliyor. Hatta ve hatta o şifre ile birlikte ne vaatler geliyor. Oğluma gelen mesajda ise kontörden falan da bahsetmiyor. Öylesine abartılı ki, plazma tv sinden tutunda dizüstü bilgisayara kadar kazanabilirsiniz gibi uçuk şeylerden bahsedilip ne melodi indirmek için bu şifreyi onaylamanız gerekiyor deniliyor. Bu indirmenin bedeli hakkında bilgi veriliyor durum sadece bir hokkabazlıktan ibaret ve basit bir dümen”
Yukarıdaki şikayette adı geçen firmanın yanı sıra başka firmaların da bu tür içerikler sağladığı ve bu konuda yüzlerce şikayet olduğunu göreceksiniz. Hatta yukarıda adı geçen firmayla ilgili şikayetlerin yayınlandığı özel web siteleri bile var. İnsanlar siteye girip yaşadıkları sorunları ve çözüm yollarını paylaşıyorlar. Site kurucusunun bize gönderdiği birçok şikayet var. Ancak isim ve irtibat bilgisi olmadığı için o şikayetleri yayınlamıyoruz.
EZANI DA ALET EDİYORLAR
Cemalettin Aslımert ise, haber okuduğu sırada sayfamızda gördüğü bir reklama tıkladığında yaşadıklarını şöyle anlatıyor: “Ücretsiz beş vakit ezan sesini cebine indir yazısını gördüm bir iki dakikadan sonra ben de ezan sesini alayım dedim sonraları telefona ezan sesi gelmedi. Benim adıma üç adet kayıtlı telefon vardı. Üçü de faturalı, bir müddet sonra telefon faturası fazla gelmeye başladı. Ben bunu araştırayım sorayım derken bir iki ay geçti sonra Avea’ya telefon açtım görüştüğüm kişi, ‘bizle alakası yok Ringo denen bir müzik şirketi varmış ona üye olmuşsunuzdur’ dedi ‘yok ben üye olmadım dedim’ telefonunu verdi. Ben oraya telefon açtım ve karşımdaki bayan bana demesin mi ‘siz cebini ezan indirmişsiniz’.
HAKKINIZI ARAYIN
Ahmet Bekçibaşı, 2006 yılında cep telefonuna gelen bir mesajı okuduğu anda bir logo melodi servisine üye olduğunu öğrenir. Bilgisi ve isteği dışında gerçekleştirilen bu üyelikten nasıl kurtulduğunu forumlarda anlatan Bekçibaşı, konuyu Haber 7 okurlarıyla da paylaştı: “Konu ile ilgili Vodafone müşteri hizmetlerini arayıp çalınan kontörlerimin iadesini ve bir daha bu tür servislerden mesaj almak istemediğimi iadenin gerçekleşmemesi ve bu tür mesajların telefonuma gelmesi durumda hem yasal haklarımı kullanacağımı hem de telekomünikasyon üst kuruluna şikayette bulunacağıma dair ihtar çektim. Arası bir hafta geçmeden Vodafone kontörlerimi iade ettiğine dair müşteri hizmetlerinden bilgi aldım. Şunu unutmayın hiçbir firma internet üzerinden yada cep telefonuna gelen mesajlar üzerinden üyelik gerçekleştiremez. Özellikle belirmek istiyorum bu durumda olan arkadaşlar bağlı bulunduğu GSM operatörüne ihtar çeksin(dilekçe ile başvurmasıda yeterli) İade edilmemesi durumunda savcılığa ve telekomünikasyon üst kurumunun http://www.tk.gov.tr/tuketici/sikayetler_ve_oneriler/sikayet22.htm linkinden konu hakkında şikayetlerini iletebilirler.”
www.sikayetvar.com sitesine girip araştırma yaptığınızda bu konularda yapılan şikayetleri görebilirsiniz.
BU DA FARKLI BİR YÖNTEM
İnternet üzerinden yapılan kontör aldatmacasına son dönemde yeni bir yöntem daha eklendi. Bazı cep telefonlarının internet giriş sayfasına fabrika çıkış ayarı olarak oyun siteleri yükleniyor. Telefonun internet bağlantı tuşuna basıldığı anda otomatik olarak oyun siteleri açılıp, abone yapılıyor. Bu konuyla ilgili Mehmet Tüzün’ün şikayeti şöyle: “Samsung cep telefonlarının orta düğmesi genellikle internet düğmesidir. O düğmeye üç yaşındaki çocuk bile artarda bassa bir anda hipir.com veya mobil oyuncu com a üye oluyorsunuz. Ya da çocuk telefonun oyunlar menüsüne girse bir oyun açsa önce oyunu biraz oynatıyor sonra bitirip devam etmek istiyorsanız onaylayın diyor. Çocuk da haliyle sürekli devam tuşuna basıyor ve üye oluyorsunuz. Size bir onaylama mesajı gelmeden bütün kontörleri alıyor. Benimde hattımda 100 kadar kontör vardı onu almış Avea’yı aradım mobil oyuncuyu arayın diyor, orayı aradım ‘90 kontör borcunuz var, ödeyin daha sonra’ diyor.” |
MESAFELİ SATIŞ KAPSAMINDA DEĞERLENDİRİLİYOR
Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz Tüketici Hakları Merkezi (TÜ-MER)’den Başkan Vekili Av. Faruk Hançer, konunun daha önce gündeme getirildiğini, sorunun tam olarak çözülmese de belli bir aşama kaydedildiğini aktardı.
İnternet üzerinden yapılan satışların ‘mesafeli satış’ çatısı altında değerlendirildiğini aktaran Tü-Mer Başkan Vekili, tüketicinin bu yolla aldığı ürünü hiçbir gerekçe göstermeksizin 10 gün içinde iade edebileceğini ancak yeterli yasal düzenlemenin bulunmadığını bildirdi.
DENETİMLER YETERSİZ
Faruk Hançer, yaptığı açıklamada, “Bu faaliyeti yapan firmanın internet sitesinde; ünvanı, açık adresi, iletişim bilgileri, sattığı ürünün satış fiyatı, taksitli satış ise taksitli satış tutarı, ürünün bütün özellikleri bulunması zorunlu unsurlardandır. Ancak görünen ve gelen şikayetlerin yoğunluğundan anlaşılmaktadır ki; bu kriterler ve bu kriterlere ilişkin denetimler yetersiz kalmaktadır. Biz bu konuda internet üzerinden satış yapabilecek kişilerin kapıdan satışlarda olduğu gibi sanayi bakanlığından izin alması, bu iznin de ekonomik koşullara bağlanması, belli bir teminat karşılığında bu satışların yapılabilmesi, izni olan siteler dışında satışa müsaade edilmemesi, sorunla karşılaşan, muhatap bulamayan tüketicilerin zararının bu teminatlardan karşılanması sorunları en az düzeye düşüreceği kanaatindeyiz. Kapıdan satışlarda bu düşünce neticesinde yapılan yasal düzenlemeler sorunları tamamen ortadan kaldırmamakla birlikte önemli oranda çözmüştür.”
GSM FİRMALARI DA SORUMLUDUR
Aldatmalı kontör reklamları konusunda da bilgi veren Hançer, Reklam Kurulu’nun bu tür reklamları durdurma yetkisi bulunduğunu, taahhüt edilen ancak verilmeyen bir hediye var ise bunun ceza hukuku açısından dolandırıcılığa girdiğini belirti. Tü-Mer Başkan Vekili Hançer GSM firmalarının konuya ilişkin yükümlülüklerinin olduğunu şöyle açıkladı; “Diğer yandan bir GSM firmasının aboneliğini kullanarak dolandırılan ve bu GSM firmasıyla sözleşmesi olan firmaların neden olduğu zararlardan GSM firmaları da tüketiciye karşı müteselsilen sorumludur. Firmaya ulaşılabilir olması, aboneliğin GSM firması tarafından iptalinin mümkün olması gerekir. İptal talebini ilettiği halde aboneliğin devam ettirilip ücret tahakkuk ettirilmesi halinde tüketiciler tüketici sorunları hakem heyetlerine başvurabilir abonelği iptal ettirip haksız bedelleri talep edebilirler.”
Konuyu geçtiğimiz yıl gündeme getirdiklerini hatırlatan Faruk Hançer, şunlar kaydedildi:
“Değişik adlar altında kampanyalar ve tarifeler düzenleyen firmalar bu kampanya koşullarını yeterince tüketiciye aksettirmemektedir. GSM Şirketleri; bu tarife, kampanya veya faturalandırmada çeşitli kalemler oluşturarak tüketicileri mağdur etmekte, yanıltıcı beyanlarla faturaları kabartmakta, kontörler düşmekte, ayıplı hizmet vererek tüketicisine “ayıp” etmektedir.”
Bu tür sorunların çözümü için Tüketici Sorunları Hakem Heyeti yoluyla isteyebileceği gibi idari açıdan denetim yapmak üzere Telekomünikasyon Kurumu’na adres gösteren Tü-Mer GSM firmalarının daha hassas olmaları gerektiğini vurguluyor.
