|
Sanayi şirketleri faiz altında eziliyor
İstanbul Sanayi Odası tarafından açıklanan ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu listesindeki şirketlerin de faiz altında ezildiği ortaya çıktı. Rapor kapsamındaki şirketlerin ödedikleri faizlerin net katma değer içindeki payı 2001 yılında yüzde 28’den yüzde 78’e çıktı.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Yönetim Kurulu Başkanı Tanıl Küçük, ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu kapsamındaki özel sektör kuruluşlarının ödedikleri faizlerin, net katma değer içindeki payının yüzde 28,1’den yüzde 78,2’ye çıktığını ve milli gelir anlamındaki karın yüzde 67,7 oranında negatif olduğunu belirterek, “İşletmeler, ellerindeki varlıkları satarak üretimlerini devam ettirmeye çalışmışlardır.” dedi.
İstanbul Sanayi Odası’nın Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşunu izleyen İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Raporu açıklandı. İstanbul Çorap San. AŞ, 27 trilyon 799 milyar 5 milyon liralık üretimden satış hasılatıyla, ilk sırayı alırken, Yörsan Gıda Mamulleri San. ve Tic. AŞ 27 trilyon 734 milyar 11 milyon ile ikinci, Durak Fındık San. ve Tic. AŞ 27 trilyon 684 milyar 759 milyar lira ile 3. oldu.
İSO Başkanı Tanıl Küçük, yaptığı yazılı değerlendirmede, Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşunu izleyen ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu çalışmasının sonuçlarının da, 2001 yılı krizinin Türk ekonomisi ve sanayii üzerindeki ağır etkilerini açıkça ortaya koyduğunu belirtti.
Türkiye’nin 1.000 büyük sanayi kuruluşunun üretim faaliyetlerini olumsuz etkileyen temel faktörlerin, finansman giderlerinin yüksekliği, iç talebin çöküşü ve kur farkları olduğunu kaydeden Küçük, 1.000 büyük sanayi kuruluşunun satış gelirlerinin toplamının 2001 yılında reel olarak 1997 yılının altında kaldığını, satış gelirleri içinde ikinci 500 büyük sanayi kuruluşunun payının ise yüzde 12,5 düzeyinde bulunduğunu bildirdi.
Geçen yıl ekonominin yüzde 9,4 küçülmesi, iç pazarın daralması nedeniyle işletmelerin ihracat arayışlarını yoğunlaştırdığının altını çizen Küçük, 1.000 büyük sanayi kuruluşunun toplam satış gelirleri içinde ihracatın payı 1997’de yüzde 17 iken, 2001’de yüzde 26’ya çıktığına dikkat çekti. İkinci 500 kuruluş kapsamındaki 485 özel sektör işletmesinden 145’i zarar bildirirken, 2000 yılı sonuçlarında 474 özel kuruluşta zarar açıklayan kuruluşların sayısının 75 olduğunu hatırlatan Küçük, 2001 yılında ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu içindeki özel kuruluşların net zararının 151,1 trilyon lira olduğunu duyurdu. Kâr edemeyen kuruluşların yatırıma yönelmeleri, üretimlerini artırmaları ve varlıklarını sürdürmelerinin mümkün olmadığını vurgulayan Küçük, ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu 2001 yılı sonuçlarında ilk kez özel sektör kuruluşlarının satış kârlılığının negatif olduğunun görüldüğüne dikkat çekti.
Tanıl Küçük, “2001 yılında ilk 500 büyük kuruluş sıralamasında yer alan özel kuruluşlarda satış karlılığı yüzde 1,3’e indi, kârlılık oranı ikinci 500 kuruluş için eksi yüzde 1,55 oldu.” dedi.
Satış kârlılığı düşerken, aktif devir hızının da gerilediğini kaydeden Küçük, şu görüşleri dile getirdi: “2001 yılında, finansman ihtiyacının karşılanmasındaki güçlükler, kredi faizlerindeki artış ve kur farkları, ikinci 500 büyük sanayi kuruluşu kapsamındaki işletmelerde ciddi sıkıntılar yaşatmıştır. Satışlar gerilerken, borçlar ve faiz ödemeleri artmıştır. İkinci 500 kuruluşun ödediği faizlerin satışlara oranı 2000 yılında yüzde 5 iken, 2001 yılında yüzde 8,2’ye yükselmiştir. Bunun sonucunda sanayi kuruluşları borç faizlerini dahi ödeyemez duruma düşüp, özkaynaklarını da önemli boyutta yitirmişlerdir.”
Türkiye’nin en büyük ikinci 500 büyük sanayi kuruluşunun 2001 yılındaki üretimden satış hasılatı, 8 katrilyon 777,2 milyar liraya ulaştı. 2,7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren söz konusu sanayi kuruluşları, 149 bin 869 kişiye istihdam sağladı. İstanbul Sanayi Odası’nın Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşunu izleyen İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Raporu’na göre, bir önceki yıla göre reel olarak üretimden satışlar yüzde 4,3, net satış hasılatı yüzde 6,2 oranında artarken, yaratılan net katma değer yüzde 35,8 oranında azaldı. Çalışan sayısı yüzde 1,5 ve dışsatım dolar bazında yüzde 7,8 oranında yükseldi. Bir önceki yıl 83,7 trilyon lira olan dönem net kârı, 2001 yılında 363,3 trilyon lira zarara dönüştü.
Ekonomi Servisi
|
