Sağlık uzmanı ve bir dönem motosikletiyle köy köy dolaşarak bin çocuğu sünnet etmiş bir fenni sünnetçi de o. Ekranlarda, gazetelerde, sokakta halkı sosyal güvenlik konusunda aydınlatan Tezel'e aynı zamanda devlet yetkilileri de okur kılığında müraacat ediyormuş. Bugüne değin sadece telefonundan 200 bin kişinin sorusunu cevaplayan Tezel, internetten de her gün 3 bin sorunun kendisine ulaştığını ve bilgisayarında 12 GB'lık soru biriktiğini söylüyor. "Soru cevaplayarak on yılda 2,5 trilyon lira kazandım. Vatandaştan para almıyorum ama maaşları sayemde artan kişiler hediye olarak bir sürü şey gönderiyorlar. Giydiğim her şey halktan" diyen Tezel, sadece eşinin sorularına doğru cevap vermediğini belirtiyor. Resmi görevinden istifa eden uzman "Devletten kurtuldum, zengin oldum." derken, devletin sosyal güvenlik konusunda bilinçli olarak halkı cahil bıraktığını savunuyor.

Sizi sosyal güvenlik konularında dert havuzuna kim itti?

1995 yılında müfettiş yardımcısı olarak SSK'nın teftiş kuruluna girdim. 80 kişi idik kurulda ve ' İstanbul'a gönüllü kim gider' dediler. Bir kişi bile istemedi, çünkü her şey dertti. Kura çekildi ve beş kişi olarak geldik. İstanbul'a hiç adımımı bile atmamıştım. Erenköy'deki teftiş kurulunda mesai bitince herkes gitti, benim gidecek yerim yok. (Gülüyor) 6 ay boyunca yatılıdan tanıdığım arkadaşlarımın bekar evinde kaldım. Sonra Akşam Gazetesi'ne gittim ve bir ay orada köşe yazdım. Bu arada Zaman Gazetesi'nden Ekrem Dumanlı'dan teklif almıştım. Ziya Perver (ışık taraftarı) ismiyle 1996 Kasım'ın da yazmaya başladım.

Ama bütün bunlar, binlerce insanın derdini dinleme noktasında yeterli bir cevap değil!

Hastalık! Biri bana soru sorarsa onu cevaplamak zorundaymışım gibi geliyor. Cevaplandırma hastalığı var. (Gülüşmeler) Cevap veremeyince kendimde eksiklik hissedip araştırmaya başladım. Okumak insanı profesör yapıyor. İki yıl sonra kendi alanında bir ilk olan yargı kararlarıyla sosyal güvenlik mevzuatını karşılaştıran bir kitap yazdım. Bundan sonra SSK'nın genelgeleri değişmeye başladı. Şu an 12 kitabım var. Kitap para kazandırmıyor ama 'Kitaplı adam, bu işi bilir' diyorlar. Sonra SkyTürk, KanalTürk ve Samanyolu Haber'de programlar yaptım. Şu an NTV'de haftada iki gün soru cevaplıyorum.

Aynı soruları cevaplamaktan bıkmadınız mı yani?

Sosyal güvenlik konusunda her üç yılda bir reform yaparız. Çünkü millet öğrendikçe sosyal güvenlik haklarının değişmesi gerekir. Sosyal güvenlik zenginden alıp fakire verme sanatıdır. 92'ye kadar tüm dünyada sosyal güvenlik açığı ne kadar fazlaysa, zenginden o kadar çok alıyorsunuz demekti ve iyi bir şeydi. Ancak Rusya çökünce vahşi kapitalizm uygulamaları yani fakirden alıp zengine verme dönemi başladı. Biz de uyum gösteriyoruz ve vatandaşa verilen para konusunda müthiş kısıtlamalar yapıyoruz.

Gittikçe kapitalistleşiyor muyuz yani?

Elbette, IMF'nin amacı o zaten. Ülkemizde ilk kez Genel Sağlık Sigortası uygulanmaya başladı. Vatandaş açısından harika bir sistem. Ama 'çok hastalan, hastaneler daha çok kazansın' mantığı var. 92'de SSK'nın sağlık harcamaları 1,2 milyar YTL iken şimdi 18 milyar YTL. Hizmet kalitesi yükseldi ama maliyeti yüksek ve bu bizden çıkacak. 2 YTL olan muayene ücreti 10 YTL oldu. Önümüzdeki dönemler bunlar kat be kat artacak. İlaçlara % 20 ödüyoruz ama ilerde % 50 ödeyeceğiz. Şimdi her sokakta hastane açılıyor. 50 yataklı bir otel yapsanız, yatakları 50 YTL'ye zor satarsınız ama tabelaya hastane yazınca yatağı 500 YTL'ye satar, bir de sıra olur.

Sistem hasta vatandaş istiyor yani? (Gülüşmeler)

Evet sistemin istediği bu. Dünya böyle...

Böyle kaç madde değiştirttiniz?

Sekiz madde değiştirttim. Dar çevrenin yasalardan yararlanmasının önüne geçtim.

Siz bu yasaya karşı çıktığınız için mi ayrıldınız teftiş kurulundaki görevinizden?

Evet. 1997'deki yasayı beğenmiştim, daha iyiydi ama şu anki versiyonu çok kötü. Eleştirince soruşturmalar başladı. Bir gün 10 bin kişinin emekli maaşını kestirip yeniden işe başlayarak emekli maaşlarını %50 artırdıklarını tespit ettim. Yetkililere söyledim ama 'Şıışşt söyleme' dediler. Hep eş dostlarına yaptırmışlar. Ben de 'herkes duysun' diyerek bunu Akşam Gazetesi'nin manşetine yazdım. Haberin ardından 55 bin kişi daha bu haktan yararlandı. Vatandaşla aram iyi, devletle kötü oldu. Sonra 'Çocuklarınızı 1 Mayıs gelmeden çocuklarınızı sigortalı yaptırın ki, çocuklarınız yeni gelen reformdan etkilenmesin, erken emekli olsunlar' diye yazdım. 1,5 milyon çocuk sigortalı oldu. Bunlar için soruşturma geçirdim. Cezam gelince onur madalyalarım diye büroma asacağım. İstifa ettim, sosyal güvenlik danışma bürosu açtım.

İstifa edince daha mı zengin oldunuz?

Devletten kurtuldum, zengin oldum. Şimdi 10 kat daha fazla kazanıyorum. Üzerimdeki ayakkabı, kemer, elbiseler de halktan hediye. 'Senin sayende maaşımı 500 YTL artırdım' deyip 500 YTL gönderen de var. Ben para almayınca ilk maaşıyla hediye alıyorlar. 'Her ay ne istiyorsan alayım' diyen de var.

Siz sağlık memuru olarak görev yapmışsınız ilk. O zaman da sağlıkla ilgili soruları mı cevaplıyordunuz?

Aynen. 1985-87 yıllarında Nevşehir yöresinde görev yaptım, beni herkes doktor zannederdi. Binden fazla sünnet yapmışımdır. (Gülüşmeler) Fenni Sünnetçi idim. Jawa motosikletim ve sünnet çantam vardı. Bir ara ismim siğil doktoruna çıktı. Ankara Numune'de de Özal sayesinde de 40 eski Volswagen'i ambulans yaparak ilk 077 Hızır Acil'i de biz kurduk.

Alanının ilk uzmanı olarak kimi yetiştiriyorsunuz?

Yetiştirmezseniz piyasa oluşturamazsınız. Resul Kurt oda arkadaşımdır. O, Dünya ve Star'da yazıyor, TRT 2 ve Ülke TV'de program yapıyor. Aşırı talep var, talebe cevap veremiyoruz. Odama kim gelirse hepsi Ali Tezel olarak çıkıyor. (Gülüşmeler) Günde uzun süreli 150 telefon görüşmesi yapınca, onlar dinleyerek öğreniyorlar zaten. Abim Şevket Tezel'de tütün eksperi, onu da yetiştirdim, Sözcü Gazetesi'nde yazıyor. 7 arkadaşla Sosyal Müşavirler Derneği'ni kurduk. İşletmelerin de elemana ihtiyaç var, en az 3 bin uzman gerekiyor. İş adamları nasıl yapacaklarını bilmiyorlar. İlköğretime sosyal güvenlikle ilgili ders konulmalı.

Devlet bunu kasıtlı mı yapıyor peki?

Evet bilerek öğretmiyorlar. Çünkü halk öğrenirse talep eder. Devlet sosyal güvenlik konusunda halkın cahil kalmasını istiyor. Mesela Konya'da 1.800 dul kadın, aylık hakkı olmasına rağmen alamamış. Bilmiyor ki? Devletten gelen cevapları bile bana gönderiyorlar, 'doğru söylüyor mu?' diye. Devlet çoğuna da yanlış bilgi veriyor. Yol göstermiyorlar. Ben doktor gibiyim, insanların sosyal hayatını planlıyorum. Memur kanuna değil kendi kafasına göre karar veriyor. Kendini devletin sahibi zannediyor.

Hesap makinesi kullanıyor musunuz?

Pek kullanmam. Bir sorudan bin tane geldiği için artık kafamdan cevaplıyorum.

Size sorulan en popüler sorular hangisi?

Ne zaman emekli olurum? Ne kadar emekli maaşı alırım? SSK'ya mı geçeyim, Bağ Kur'a mı? SSK iyi. SSK az prim çok maaş demek. Bağ Kur tam tersi.

Sahi ne zaman emekli oluruz? (Gülüşmeler)

Avrupa'da aile yardımı diye sağlık sigortası var. Tek kişiye 600 euro verirler, aile sayısı arttıkça da rakam artar. Biz de yok. O yüzden emekliliğe sarılıyoruz.

Ülkemizde emeklilik maaşı ve yaşı ne olmalı?

Yeni gelen sistem 65 yaşı emekli yaşı sayıyor. Asgari ücretle emekli olursa bir kişi emekliliğinde alacağı para 300 YTL. Niye beklesin o zaman 65 yaşını? IMF bunu istedi oldu. IMF için denek bir ülkeyiz, diğer ülkelere bizi örnek gösterip baskı yapıyor. Emeklilik yaşı erkekler için 55, kadınlar için 50 olmalı. Emekli maaşı da asgari ücretin %75'i olmalı. Yeni reformdan en çok işçiler ve tarım çalışanları ve gazeteciler zarar gördü. Kumbara deliğine bant yapıştırdılar. İnşallah Anayasa Mahkemesi iptal eder, ümidim var.

Kendi emekliliğinizi hesaplamaya vakit kaldı mı?

7 yılım var. Şu an çok iyi para kazanıyorum ama yine de emekli olmalıyım, yarının garantisi yok. Ama sosyal güvenlik konusunda emekli olamam sanırım.

Devletin kendisi size soru soruyor mu?

Şu an SGK yetkililerinden bir şey danışmak için en az on kişi telefonla arıyor. Ya da arkadaşlar vasıtasıyla soru iletiyorlar. 'Biz genelgeyi böyle çıkarırsak bizi fazla eleştirir mi?' diye nabız yokluyorlar. Çeşitli firmalarda iş takibi yapan elemanlar da okur gibi soru gönderiyor. www.alitezel.com adresinde emekli aylığı hesaplayan program yaptırdım. SSK'da bu yok. Günlük 3 bin kişi buradan emekliliğini hesaplıyor.

Bugüne kadar kaç kişinin sorusunu cevapladınız?

Saymadım ama günde ortalama 50 kişi desek, 200 bin kişi eder. Odam faks ve mektupla çuvallarca dolmuştu, taşınırken eşim hepsini attı. Bir gün cevaplarım diyorum, nasıl cevaplayayım ki? İnternetten günde 3 bin posta geliyor, yarısı emeklilikle ilgili. Cevaplayamadığım 12 GB'lık soru birikti. Zor ve ilginç gelen soruları cevaplamak hoşuma gidiyor. Bir gün arabam bozuldu, minibüse bindim. Kadıköy'e varıncaya kadar herkesin sorusunu cevapladım. Ayakta olmama rağmen kimse de yer vermedi. (Gülüşmeler) İşimi bitirip başka minibüse bindim, kadının biri 'Siz gelirken öndeki minibüse bindiniz, keşke bizim minibüse binse de soru sorsam diyordum. Şimdi buna denk geldiniz.' dedi. Orada da herkesi cevapladım.

Rüyalarınıza da giriyor mu?

Yok girmiyor ama çocukluğumda çok hayal kurardım ben. Her kılığa girerdim. Geçmiş 10 yıl içinde her hayalimi gerçekleştirdim. Simit sattım, terzilik, elektrikçilik, amelelik yaptım. Çok iyi pamuk çapalar ve toplarım. İş bulup çalışıyordum ama fakirlik çektim. Ortaokul ve liseyi devlet parasız yatılı da okudum. Eşim de öyle. Onun hayali de hayatında bir kere bütün halinde kızarmış tavuk alıp yemekmiş. Şimdi alışveriş yapmaktan sıkıldı yani.

On yıldır soru cevaplıyorsunuz. Ne kazandınız?

Dubleks evim var, Şile'de yazlığım var. Toplasanız 2,5 trilyon eder. s.zengin@zaman.com.tr

Askerliğini yapmış, fakat sonra diyelim cinsiyet değiştirip kadın olmuş birisinin durumu ne olur?

Beş yıl önce emekli olur. Bu kadar basit. Kimse kestirsin demiyoruz da erken emekli olmanın tek yolu bu yani yasaya göre. (Gülüşmeler)

Bayan doğdu, erkek oldu?

O zaman beş yıl daha artar.

Diyelim biri bütün haklarını eşine devretti, o devam ettirebilir mi bu haklarını?

Olmaz. Sosyal güvenlik hakları devredilemez, vazgeçilemez, başkasına ötelenemez. Birinin eşi ölse mirasını ve borcunu ret edebilir, ama ondan gelecek dul aylığını almak zorunda.

Gece arayan oluyor mu?

Bir kere sabahın üçünde aradı bir güvenlik görevlisi. SHaber'deki tekrar programını görüp aramış, ne zaman emekli olacağını soruyor.

Sizi ağlatan sorular var mı?

Oluyor tabii. Dayanamayıp okumadan bırakıyorum. Fıkra gibi sorular da geliyor.

Eşinizin sorularını cevaplıyor musunuz?

Bazı sorularını cevaplandırmıyorum. Neredeydin sorusuna 'Soru cevaplıyordum' diyorum. Bir tek sorularını doğru cevaplandırmadığım eşimdir. O da dayak yemeyelim diye... (Gülüşmeler)

H. SALİH ZENGİN

19 Ekim 2008, Paza