Bundan 17 yıl önce içine tuvalet kağıdı, diş fırçası, tost ekmeği doldurduğu 90 kiloluk valiziyle Türkmenistan yoluna çıkan mimar Erol Tabanca geçen sürede bu ülkede tam 9 milyar dolarlık iş yaptı. İnşaatlarında kullandığı malzemelerinin çoğunluğunu ise Türkiye’den ihraç ederek Türkiye’ye 4.3 milyar dolar döviz girişi sağladı.

Şirketlerinde ortalamada 16 bin kişi çalışıyor. Polimeks’in temelleri, şirketin kurucu ortaklarından mimar Erol Tabanca’nın 1992 yılında gittiği Türkmenistan’daki yatırım olanaklarını keşfetmesiyle atılmış. Bakir ve yatırıma açık bir pazar olarak değerlendirdiği Türkmenistan’da, iki ortağı Cem Siyahi ve Abdullah Gözener ile birlikte 1995 yılında Polimeks şirketini kurmuş. Ve 17 yılda global şirketler ligine girmiş.

Dünyada en büyük 56’ncı

Polimeks, 2012 yılında inşaat sektörünün en prestijli yayınlarından uluslararası Enginnering News Record (ENR) dergisi tarafından “En büyük 225 Uluslararası Müteahhit” sıralamasında 56’ncı sırada gösterildi. Şirket aynı listede yer alan 33 Türk firması arasında ise ilk sırada yer aldı. Bazen rakamlar büyüklükleri, ulaşılan değerleri ifade etmekte yetersiz, bir anlamda ‘kuru’ kalıyorlar. Erol Tabanca’yla inşaattan başlayıp ihracata, istihdama, sanata, hatta medyaya uzanan sohbetimiz, o kısacık “Dünyanın en büyük 56’ncı müteahhidi” cümlesinin aslında ne demek olduğunu ortaya koyuyor.

Maalesef öyle. Oysa bizleri de ihracatçı gibi görüp değerlendirmek gerekir! 1992'de Türkmenistan'a giderken bana orada hiçbir şeyin olmadığı söylendi. 90 kiloluk valizle gittim, içinde tost ekmeğinden, tuvalet kağıdına her şey vardı. Kiraladığım evde sabah musluğu açıyordum sapsarı bir su akıyordu, onu çökertip, akşama kadar bekletip duşu öyle alıyordum. Şimdi Türkiye'de ne varsa, orada da var. 2010’da bütün Türkiye’nin Türkmenistan’a gerçekleştirdiği ihracat miktarı 1.1 milyar dolardı.
Polimeks’in aynı dönemde sadece Türkmenistan’a sevk ettiği malzeme miktarı 1.2 milyar dolar oldu. 2011’de ise 1.9 milyar dolarlık malzeme gönderdik. Son 5 yıllık dönemde Türkmenistan’a sevk ettiğimiz malzeme miktarı 4.3 milyar dolara ulaştı. Orada kazandığımız paranın yüzde 75’i Türkiye’ye geldi.
Türkiye’nin iç dinamiklerinin dışında sürpriz bir şekilde Türkiye’ye bir döviz girdisi oldu bu. Türkmenistan, Türk müteahhitlerine en büyük rakamlı işi veren bir ülke. Bugüne kadar Türk firmaları, 24 milyar dolarlık iş yapmış Türkmenistan’da. Suudi Arabistan, Katar ve Çin’de de ofisleri var. 2010’da Türkiye’nin en çok istihdam yapan ikinci şirketi seçildik.

Bu yıl ne kadarlık proje yürütüyorsunuz?

Şirket portföyümüzün yüzde 95’lik bölümü Türkmenistan’da. Bu yıl toplam yatırım değeri 4.3 milyar doları bulan dört projenin inşaatına ise devam ediyoruz. Devasa Olimpiyat Kompleksi, yeni başladığımız kongre merkezi, çimento fabrikası ve teknoloji merkezi. Türkmenistan’da bugüne kadar bitirdiğimiz işlerin toplamı ise yaklaşık 4.6 milyar doları buldu. 17 yılda 118 projede, yaklaşık 9 milyar dolarlık projeyi tamamladık.

Nerede olacak bu kongre merkezi?

Avaza’da yapıyoruz. 200 milyon dolarlık bir proje, üç yılda bitecek. Avaza Havalimanı’nı da biz yaptık. Güneşi ve temiz havasıyla Hazar denizi kıyısındaki Avaza’nın gelecekte dünyanın sayılı turizm merkezlerinden biri olması bekleniyor.

Grupta kaç kişi çalışıyor?

Türkmenistan ve Türkiye’de toplam 16 bin çalışanımız var. Mevsime göre istihdam rakamımız değişiyor. Geçen yaz mesela 28 bin çalışanımız vardı. Çalışanların yüzde 40’ı Türk. Dünyanın en büyük 225 şirketi arasında 56. sıradayız. Türkiye’de de yatırımlar yapmaya başladık. Eskişehir memleketimiz, orada, 2013’te açılacak bir termal otel yapıyoruz. Avaza’da yine 150 yatak kapasiteli otel, 44 villa ve yat kulübünden oluşan bir kompleks yapıyoruz. Haziranda açılacak.

Eşiyle Alaçatı’da rakip olacak

Cemiyetten bildiğim kadarıyla eşiniz Rana Hanım da otel yaptırıyor Alaçatı’da. Rakip mi olacaksınız?

Rana taş ev sever. Yan yana birkaç taş ev almıştı. Merkezde çok güzel evlerdi, restorasyona ihtiyacı vardı. Onları ruhunu koruyarak bir butik otel yaptı. Ama bizimle rekabet edemez! Onun oteli 25 yatak kapasiteli. Polimeks’in Oteli ise 350 yatak kapasiteli. Boş odan kalmazsa bizim otelde kalabilirsin diye takılıyoruz kendisine...
Suriye ayakbağı oldu

Suriye meselesinde sanki başka bir yapılanma ortaya çıkıyor. Türkmenistan’ı bilmiyorum ama Kazakistan, Kırgızistan, Rusya gibi bir yapı var sanki. Türki Cumhuriyetlerle aramıza Suriye girdi sanki.

Öyle çok özel bir mesele olacağını düşünmüyorum. Ama bence Türk Cumhuriyetlerin her biri de böyle bir meseleye Türkiye adına üzülüyor. Çok iyi bir ivme yakalamışken bizim için bir ayakbağı oldu Suriye. Suriye konusunun ne kadar içinde olmamız gerektiği noktasında benim de kaygılarım var. Büyüme istikrar içinde oluyor, para ılıman iklimleri seviyor. Parayı ürkütmemek lazım.

Müteahhitleri etkiler mi?

Suriye ile olan mesele Rusya ile olan mesele haline dönüşürse tabii ki etkiler.

Kızı ABD’de medya patronu oldu

İnşaat, Türkmenistan, çimento, altyapı yatırımları... Kızınız bu işin neresinde duruyor?

Çok uzağında. İdil 28 yaşında. 14 yaşında ABD’ye okumaya gitti. Orada film okudu. Türkiye’de bir yıl çalıştı, yapamadı. ABD’ye döndü. Ve beni şaşırtarak orada medya patronu oldu ciddi ciddi. Bullet adında Kanada, Fransa ve İngiltere’de de yayınlanan bir lifestyle dergisi çıkardı. Sanattan modaya, sinemadan müziğe geniş yelpazede bir içeriği var. İdil, derginin kurucusu ve genel yayın yönetmeni. Ama muhabiri de derginin! Ünlü isimlerle modadan müziğe, hayatlarına dair röportajları kendisi bizzat yapıyor. 2.5 yılda inanılmaz bir noktaya getirdi dergiyi. Çok genç yaşında ABD’de tanınan, bilinen birisi oldu. Tablet olarak da çıkardılar şimdi. Şu anda dünyadaki 4 bin tablet dergi arasında ilk 10’a girdiler. New York’ta çok büyük devlerin arasında çok ciddi mücadele veriyor. Müthiş bir tiraj yakaladı, 30 bin satıyor. Herhalde dönmeyecek, ABD’de medya sektöründe büyümek istiyor. Ama oğlumuz Emrecan İspanya’da mimari okuyor, umudumuz onda.

Şirketi galeriye çevirdi

Hiç böyle inşaat şirketi görmedim. Odanıza gelirken 10 tablonun önünden geçtim...

Tabloları çalışanlarla paylaşmaktan hoşlanıyorum. Canan Tolon, Ahmet Oran, Server Demirtaş, Julian Opie, Balkan Naci İslimyeli, Ferruh Başağa, Nuri İyem, Komet, Mustafa Ata, Şahin Paksoy’un eserleri şirkettekiler. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi’ndeki 7 bin değerli objenin bulunduğu sanal sanat müzesini de biz açtık. Yarın öbür gün hoş bir mekân bulabilirsem, bir müze, belki Polimeks’in sanat galerisini açacağız. Ayrıca personelimiz gördüğü eserleri yapanlarla tanışsın istiyorum. Bizim ofiste tablosu olan bütün sanatçıları her ay bir kokteyl düzenleyip davet edeceğiz.

Songül Hatısaru/Milliyet