Okul Otobüsü ile ilgili bir iki paragraf yazmaya karar vermemein nedeni Ayşe Kulin’in tuhaf romanı Gizli Anların Yolcusu’dur. Kitapta okul çıkışında karşıdan karşıya geçerken hayatını kaybeden bir çocuğun ailesi hikaye ediliyor. Çocuk okuldan çıktıktan sonra yolun karşısında bekleyen annesinin arabasını görür ve koşarak geçmek isterken diğer yönden hızla gelen bir arabanın altında can verir. Bu son derece grafik ve iç kanatan olay sadece romanlarda olmuyor. Gerçek hayatta yaşanabilecek türden bir kazadır. Aynı zamanda önlenebilir türden bir kazadır.
ABD’de ilköğretim ve lise öğrencilerinin büyük çoğunluğu okula yürüyerek, bisikletle veya otobüsle giderler. Bazıları özel taşımayı tercih eder.
Okula yürüyerek gelen öğrenciler için okulun önündeki caddede her sabah elinde işaret bayrakları, üzerinde fosforlu yeleğiyle bir ya da iki öğretmen bulunur. İlle de çocukları karşıdan karşıya geçirirler. Sabah okul başlangıcında ve öğleden sonra bitişte görevli olan bu öğretmenlerin işi öyle ciddidir ki o süre boyunca bir trafik polisi kadar yetkili ve etkilidirler. Böyle bir uygulamayla okul önünde olabilecek trafik kazaları engellenebiliyor.
Sarı otobüslerle yapıllan servis okul sistemine aittir, binmek isteyen her öğrenciye açıktır ve bedavadır. Okula otobüsle gidebilmek için sabahları tam zamanında durakta olmak yeterlidir. Okul sonrası öğrencilerin otobüslere bindirilme işi öğretmenler tarafından yapılır.
ABD’de okul otobüslerine ait trafik kuralları çok katıdır. Durağa yaklaşmakta olan bir okul otobüsü önce sarı ışıkları fasılalı yakıp söndürür. Önden ve arkadan gelen bütün trafik, otobüsün durmak üzere olduğunu anlar. Durağa yaklaştığında yanlarından iki kanat halinde “dur” levhaları açılır. Durduğu sırada kırmızı ışıkları fasılalı yanıp sönmeye başlar. Durmakta olan bir okul otobüsünün karşısındaki ve arkasındaki trafik de tamamen durur. Okul otobüsü çocukları bindirerek (ya da indirerek) kapıları kapattıktan sonra, “dur” işaretlerini içeri çeker ve hareket eder. Bundan sonra hem karşıdan gelen hem de arkada bekleyen trafik yoluna devam edebilir. Okul otobüsü yolcu indirip bindirirken durmayan sürücülere verilen ceza en büyük ve pahalı cezalardan biridir.
Yavrularımızı ilgilendirecek her türlü kaza çok fecidir. Okula giriş çıkışlarda, otobüs ve okul araçlarında olabilecek kazaların büyük çoğunluğu engellenebilir. Okullar kayıtsız şartsız güvenli mekanlar olmalıdır. Buna ek olarak okul dışı, çevresi ve okula hizmet veren araçlar da güvenli hale getirilmelidir.
Türkiye’deki okul otobüsü ve okul taşıtlarının da ABD’de ve Kanada’da olduğu gibi trafikte üstünlüklü olması, hepsinin yönetmeliğe uygun ve kayıtlı taşımacılık yapması halk sağlığı açısından çok önemli ve gereklidir.
Linkteki videoda okul otobüsleriyle ilgili anlattıklarımı kısaca seyredebilirsiniz. Videoda olduğu gibi otobüs yokuşun başındaki durakta öğrenci alırken karşı yönden gelen trafik duruyor. Daha sonra ikinci durakta durduğunda, yine trafik duruyor.
