T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2009/8738
Okul servis araçları olarak kullanılacak taşıtlara getirilen yaş sınırlamasının 12 den 20'ye yükseltilmesi ve servis aracında bulunması zorunlu rehber personelin yaşı ve tahsil seviyesinin düşürülmesine ilişkin Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinde yapılan değişikliklerde hukuka uyarlık bulunmadığı hakkında.
Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyen : Türkiye Eğitim, Öğretim ve Bilim Hizmetleri Kolu Kamu Çalışanları Sendikası
Vekilleri : Av. ... , Av. ...,
Karşı Taraf : Ulaştırma Bakanlığı
Davanın Özeti : 17.09.2009 gün ve 27352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinde yer alan "28.08.2007 günlü ve 26627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 4. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. f) Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları yirmi yaşından büyük olmamalıdır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır. "hükmü ile 4. maddesinde yer alan "Aynı Yönetmeliğin 8. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. b-) Rehber personel için 20 yaşını doldurmuş ve en az İlköğretim mezunu olmak , " hükmünün, Anayasaya ve Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesine aykırı olduğu öne sürülerek iptali ve yürütmenin durdurulması istemidir.
Savunmanın Özeti : 3348 ve 4925 sayılı Yasaların verdiği yetkiye dayanılarak, idarelerine intikal eden talepler ile araç muayene sistemindeki gelişmeler dikkate alınarak yapılan düzenlemede hukuka aykırılık bulunmadığı öne sürülerek, istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hakimi ... Düşüncesi : Davalı idare tarafından, yeterli ve gerekli araştırma ve incelemelere dayalı olmaksızın getirilen düzenlemede sebep yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle yürütmenin durdurulması isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı ... Düşüncesi : Dava, 17.09.2009 gün ve 27352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair 28.08.2007 günlü ve 26627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 4. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendini değiştiren".(f) Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları yirmi yaşından büyük olmamalıdır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır. "hükmü ile 8. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendini değiştiren, "(b) Rehber personel için 20 yaşını doldurmuş ve en az İlköğretim mezunu olmak" hükmünün iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemiyle açılmıştır.
Anayasanın 124. maddesi Başbakanlık Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin ile uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarabilecekleri hükme bağlamıştır.
3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun Görev başlıklı 2. maddesinin 1/(d) bendinde ulaştırma ve haberleşme işlerinde Karayolları Trafik Kanunu hükümleri saklı kalmak üzere kamu düzenini can ve mal güvenliğini sağlayacak şekilde tedbirler almak, 10. maddenin 1/(e) bendinde de karayolu, demiryolu ulaştırmasında güvenli kaliteli ve ekonomik hizmet sunmak için tedbir almak Bakanlığın görevleri arasında sayılmıştır.
14.10.2003 tarih ve 25108 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve 28.08.2007 tarih ve 26627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelikle yürürlükten kaldırılan, Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 4. maddesinin ilk fıkrasının (g) bendinde Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları on yaşından küçük olmalıdır. (on yaş dahil) Taşıtların Yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır." 8.maddesinin (b) fıkrasında, "Rehber personelin 22 yaşını doldurmuş ve enaz lise mezunu olmak" kuralları yer almakta iken, bu hükümler 28.08.2007 yayım tarihli Yönetmelikle değiştirilmiş ve 4.maddenin 1.fıkrasının f bendindeki hüküm ile "Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları oniki yaşından küçük olmalıdır. (on iki yaş dahil). Taşıtların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen takvim yılı esas alınarak hesaplanır" kuralı getirilmiş, 8.maddede yer alan eski hüküm 1/b bendinde aynen muhafaza edilerek rehber personel için 22 yaşını doldurmuş ve en az lise mezunu olmak kuralı yinelenmiştir.
Davaya konu edilen ve 17.09.2009 tarih ve 27352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile 4.maddenin 1/f bendinde yer alan hüküm, "(f) "Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları yirmi yaşından büyük olmamalıdır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır" 8. maddenin 1/b bendinde yer alan hüküm'de "(b) Rehber Personel için 20 yaşını doldurmuş ve en az ilköğretim mezunu olmak" biçiminde değiştirilmiştir.
Davalı idare tarafından, sözü edilen değişikliğin bazı mahalli Şöförler ve Otomobilciler Esnaf Odalarının başvurusu esas alınarak; araç muayene istasyonlarında araçların fren tertibatı, direksiyon sistemi, görüş şartları, aydınlatma sistemi, aks , jant, lastik, süspansiyon sistemi şase ve şase bağlantı parçaları yönünden sıkı biçimde denetlendiği gözetilerek, okul servisleri için uygun taşıt bulma zorluğu nedeniyle yönetmelik değişikliğine gidildiği ileri sürülmüştür.
Ülkemizde; okul öncesi, ilköğretim ve Ortaöğretim çağında eğitim gören ve yılda yaklaşık sekiz aylık eğitim döneminde servis taşımacılığı hizmetinden yararlanan
-----------------------------------------------------------------------------------
***öğrencilerin,
bu hizmetten yararlanmaları sırasında teknik donanımı yüksek,
can güvenliği ve kalitesi üstün ve teknik olarak kabul edilen
malzeme yorgunluğu
az olan araçlarla taşınması,
***
----------------------------------------------------------------------------------
+++++
***
SENDİKA NOTU: BİLİM VE YURTTAŞ, DANIŞTAYCA ;
MENFAAT GURUPLARINA KURBAN EDİLİYOR, ŞÖYLEKİ.
İTÜ DE UZMAN BİLİM ADAMLARI İLEYAPILAN GÖRÜŞMELERDE,
KARARDA BELİRTİLEN 20 YAŞ SINIRININ ,DOĞRU OLMADIĞI
1 MİLYON KM VE KULLANIM ŞARTLARIYLA ALAKALI OLDUĞU BELİRTİLMİŞTİR.
BUDA YAKLAŞIK 30 YILA TEKABÜL EDER.
ABD. DE OKUL TAŞIT ORTALAMASI 25 OLUP 35 YAŞKADAR KULLANILMAKTADIR
***
bu taşıma sırasında okul öncesi ve ilköğretim öğrencilerine rehberlik edecek kişinin eğitim seviyesinin ve yaşının öğrencilerden üstün olması hizmeti satın alan öğrenci velilerinin ve öğrencilerin güven duygusunu artıracağı gibi, 3348 sayılı Yasanın anılan hükümleri ile davalı Bakanlığa verilen görevlerin amacına uygun gerçekleşmesini sağlayacaktır. Önceden bu konuda hizmetten yararlananların lehine uygulanan mevzuatın hizmeti sunanlar lehine değiştirilmesini zorunlu kılacak kabul edilebilir objektif nedenlerin bulunması halinde ise, işlemin amaç unsurunu belirleyecek bu hususun somut biçimde ortaya konulması gerekmektedir.
Davaya konu değişiklik yapılmadan önce, uygulanan mevzuat kurallarına göre servis araç sayısında eksiklik bulunup bulunmadığının saptanmasına yönelik ülke düzeyinde okul servis araçlarının detaylı envanterinin çıkarılmadığı ve yurt çapında Şöför ve Otomobilciler Esnaf Odalarının bütününü temsil edecek biçimde Şöförler ve Otomobilciler Federasyonunun görüşlerinin alınmadığı görülmektedir
Bu durumda, salt araç muayene istasyonlarının eskiye oranla daha iyi hizmet sunduğu ve yeterli sayıda servis aracı bulunamadığı noktasından hareketle sözü edilen Yönetmeliğin belirtilen hükümlerinin değiştirilmesinde hukuka, hizmetin amacına ve gereklerine uyarlık görülmemektedir.
Belirtilen nedenlerle, davaya konu Yönetmeliğin değişik 4.maddesinin 1/(f)bendinin araç yaşına ilişkin kısmı ile 8.maddesinin 1/(b) bendinin yürütülmesinin durdurulması yönünde karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Dava, 17.09.2009 gün ve 27352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinde yer alan "28.08.2007 günlü ve 26627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 4. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. f) Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları yirmi yaşından büyük olmamalıdır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır. "hükmü ile 4. maddesinde yer alan "Aynı Yönetmeliğin 8. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. b-) Rehber personel için 20 yaşını doldurmuş ve en az İlköğretim mezunu olmak , " hükmünün, Anayasaya ve Uluslararası Çocuk Hakları Sözleşmesine aykırı olduğu öne sürülerek iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 27. maddesinin 2. fıkrasında, idari işlemin uygulanması halinde giderilmesi güç veya olanaksız zararların doğması ve idari işlemlerin açıkça hukuka aykırı olması koşullarının birlikte gerçekleşmesi durumunda yürütmenin durdurulmasına karar verileceği, kuralı yer almıştır.
Anayasanın 124. maddesi Başbakanlık Bakanlıklar ve kamu tüzel kişilerinin kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve tüzüklerin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla yönetmelik çıkarabilecekleri hükme bağlamıştır.
2918 sayılı Karayolları Trafik Yasasının 75. maddesinde, okul taşıtlarının çalıştırılması şartları, zamanları ve niteliklerinin yönetmelikle belirleneceği belirtilmiş, 135. maddesinde ise, bu Yasayla ilgili Karayolları Trafik Yönetmeliğinin, ilgili bakanlıkların görüşü alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığının koordinatörlüğünde, Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanlıklarınca müştereken, bu Yasada çıkarılması öngörülen diğer yönetmeliklerin ilgili bakanlıklarca çıkarılacağı, hükme bağlanmıştır.
3348 sayılı Ulaştırma Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun, Görev başlıklı 2. maddesinin 1/(d) bendinde ulaştırma ve haberleşme işlerinde Karayolları Trafik Kanunu hükümleri saklı kalmak üzere kamu düzenini can ve mal güvenliğini sağlayacak şekilde tedbirler almak, 10. maddenin 1/(e) bendinde de karayolu, demiryolu ulaştırmasında güvenli, kaliteli ve ekonomik hizmet sunmak için tedbir almak Bakanlığın görevleri arasında sayılmıştır.
Öte yandan, 4925 sayılı Karayolu Taşıma Yasasının 34. maddesinin (a) fıkrasında, taşımacılık, acente, taşıma işleri komisyonculuğu ile nakliyat ambarı ve kargo işletmeciliği yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerde aranacak şartlar; verilecek yetki belgeleri ve taşıt belgeleri, her belge türü için gerekli olan taşıt kapasiteleri, taşıtların yaşı, nitelikleri, istiap hadleri ve terminal hizmetlerinde öngörülecek hususları, (e) fıkrasında da, taşıma işlerinde çalışan şoför ve diğer görevlilerde aranacak şartlar ve nitelikleri düzenleyen yönetmeliklerin Ulaştırma Bakanlığınca hazırlanarak Resmi Gazetede yayınlanacağı öngörülmüştür.
Anılan Yasa kurallarına dayanılarak, 14.10.2003 tarih ve 25108 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ve 28.08.2007 tarih ve 26627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan yönetmelikle yürürlükten kaldırılan, Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 4. maddesinin ilk fıkrasının (g) bendinde Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları on yaşından küçük olmalıdır. (on yaş dahil) Taşıtların Yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır." 8.maddesinin (b) fıkrasında, "Rehber personelin 22 yaşını doldurmuş ve en az lise mezunu olmak" kuralları yer almakta iken, bu hükümler 28.08.2007 yayım tarihli Yönetmelikle değiştirilmiş ve 4.maddenin 1.fıkrasının f bendindeki hüküm ile "Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları oniki yaşından küçük olmalıdır. (on iki yaş dahil). Taşıtların yaşı fabrikasından imal edildiği tarihten sonra gelen
takvim yılı esas alınarak hesaplanır" kuralı getirilmiş, 8.maddede yer alan eski hüküm 1/b bendinde aynen muhafaza edilerek rehber personel için 22 yaşını doldurmuş ve en az lise mezunu olmak kuralı yinelenmiştir.
Davaya konu edilen ve 17.09.2009 tarih ve 27352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile 4.maddenin 1/f bendinde yer alan hüküm, "(f) "Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları yirmi yaşından büyük olmamalıdır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır" 8. maddenin 1/b bendinde yer alan hüküm'de "(b) Rehber Personel için 20 yaşını doldurmuş ve en az ilköğretim mezunu olmak" biçiminde değiştirilmiştir.
İdari faaliyetlerin amacı kamu yararının sağlanmasıdır. Bu nedenle, idare, idari işlemlerin hangi sebebe ve hukuki nedenlere dayalı olarak tesis edildiğini ve hangi amaca yönelik olduğunu açıklamalıdır. Aynı zamanda, gösterilen sebep ve amacın gerekli ve yeterli inceleme, araştırma ve somut nedenlere dayanması gereklidir. Bu ilkeler, bireysel işlemler gibi düzenleyici işlemler açısından da uygulanmalıdır.
Dava konusu düzenlemelerle, okul servis araçları olarak kullanılacak taşıtlara getirilen yaş sınırlamasının yükseltilmesi ve servis aracında bulunması zorunlu rehber personelin yaşı ve tahsil seviyesinin düşürülmesine ilişkin yeni kurallar konulmuştur.
Okul servis araçlarına yaş sınırlaması getirilmesinin amacı; okul öncesi, ilköğretim ve ortaöğretim çağında eğitim gören ve yaşları 4 ile 18 arasında değişen öğrencilerin, teknik donanımı yüksek, can güvenliği sağlayabilen, metal yorgunluğuna sahip olmayan araçlarla taşınması yoluyla, bu hizmetin güvenli ve düzenli bir şekilde sunulmasını sağlamaktır. Ayrıca, okul servis araçlarında, araç içi düzeni sağlayan, öğrencilerin araca iniş ve binişlerinde yardımcı olmakla görevli rehber personelin ise bu görevini yerine getirebilmesi için araç içindeki öğrencilerden daha üstün eğitim seviyesine, yaşa ve dolayısıyla sorumluluk düzeyine sahip olması gereklidir. Böylece, yukarıda anılan Yasa hükümleri ile davalı Bakanlığa verilen görevin amacına uygun yapılması sağlanabilir.
Esasen, zorunlu eğitim kapsamındaki okul öncesi ve diğer öğrenci taşıma hizmetlerini düzenli ve güvenli hale getirmek, bu amaçla taşıma yapacak gerçek ve tüzel kişilerin yeterlilik ve çalışma şartlarını belirlemek, davalı Bakanlığın görev ve yetkisi kapsamında olmakla birlikte, bu düzenlemenin konusu, öğrencileri, velileri, okul yönetimlerini dolayısıyla Milli Eğitim Bakanlığını, taşıma hizmetini sunacakların bağlı olduğu meslek örgütlerini, taşıma işinin yapıldığı karayollarının ve şehir içi yolların yapımı, bakımı ile trafik güvenliği ile ilgili konularda görevli idareler ile belediyeleri doğrudan veya dolaylı olarak ilgilendirmektedir. Bu nedenle, anılan kişi ve kurumların bu konuyla ilgili görüş, deneyimleri uygulamada karşılaştıkları sorunları ile taleplerinin neler olduğunun öğrenilerek, bilimsel metodoloji kuralları içinde istatistiki bilgilere dayalı olarak bir değerlendirme yapılması halinde; yapılacak düzenlemelerin subjektif ve tek yönlü değerlendirmelerden uzak, somut ve yeterli nedenlere dayalı olacağı da kuşkusuzdur.
Davalı idare, bakanlıklarına gelen konu ile ilgili talepler arasında; sektöre getirdiği önemli maliyet ve rehber personel bulmaktaki güçlük nedeniyle, rehber personel bulundurma zorunluluğunun özellikle taşımalı eğitimde tamamen kaldırılması, bazı köy ve kasabalarda 10 yaşın altında hemen hemen hiç araç bulunmaması nedeniyle yaş sınırının yükseltilmesinin istenildiğini, ayrıca araç muayenesi konusunda ülkemizde gelinen aşama dikkate alınarak, dava konusu düzenlemelerin yapıldığını belirtmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, davalı idarenin meslek örgütünden geldiğini belirttiği taleplerin, sadece Fethiye İlçesi Şöförler ve Otomobilciler Odasına ait olduğu, bu konuyla ilgili olarak Umum Servis Araçları İşletmeleri Odaları ile bu odaların üst kuruluşu olan Türkiye Şöförler ve Otomobilciler Federasyonu görüşlerinin alınmadığı, ayrıca Milli Eğitim Bakanlığı'nın rehber personel çalıştırılma zorunluluğu ile ilgili görüşünün ise, maliyet ve personelin temininde kaynaklanan güçlükler nedeniyle sadece taşımalı eğitimle sınırlı olduğu anlaşılmaktadır.
Öte yandan; araç muayene istasyonları ile ilgili gelişmeler, araçların sürüş, yol, fren güvenliği, yolculuk konforu gibi niteliklerini tek başına belirleyecek bir veri değildir. Bilimsel ve teknik anlamda uzmanlık gerektiren bu konuyla ilgili olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ve Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği gibi kurumların görüşünün alınmadığı da açıktır.
Bu durumda, davalı idarenin savunmasında öne sürülen nedenlerin, daha önceki düzenlemede yer alan araç yaşı ve rehber personelin niteliklerinin değiştirilmesini zorunlu kılacak, objektif, yeterli inceleme ve araştırmaya dayalı olmadığı sonucuna ulaşıldığından,dava konusu düzenlemelerde, sebep yönünden hukuka, hizmetin amacına ve gereklerine uyarlık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Yasanın 27. maddesinde öngörülen koşulların gerçekleşmiş olduğu anlaşıldığından, 17.09.2009 gün ve 27352 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1. maddesinde yer alan "28.08.2007 günlü ve 26627 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliğinin 4. maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. f) Okul Servis Aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları yirmi yaşından büyük olmamalıdır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır. "hükmü ile 4. maddesinde yer alan "Aynı Yönetmeliğin 8. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir. b-) Rehber personel için 20 yaşını doldurmuş ve en az İlköğretim mezunu olmak , " hükmünün yürütülmesinin durdurulmasına 15.12.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.
Ulaştırma Bakanlığı, 20 yaş sınırında ısrarlı
Geçtiğimiz aylarda öğrenci servis minibüslerinin 20 yaş sınırına çıkartılması ülkemizde olduğu gibi kentimizde de birtakım haber ve yorumlara sebep olmuştu. Ancak bu konuya yapılan itirazı Danıştay kabul etti. Ve 20 yaş sınırındaki minibüslerle öğrencilerimizin taşınmasını sakıncalı buldu. Üstelik servislerdeki eğitimcilerin ilkokul mezunu olma koşuluna indirilmesini de servislerle taşınan öğrencilerin eğitimi seviyesinin eğitimciden yüksek olması da hatalıdır “ dedi. Ancak hükümet bu konuda kararlı. Bu konudaki geçtiğimiz hafta oluşan haberi aktarıyoruz sizlere.
“ Ulaştırma Bakanlığı'nın öğrenci servis yaşını 12'den 20'ye çıkaran yönetmeliği, Danıştay 8. Dairesi tarafından önceki gün durduruldu. Ancak bakanlık, yönetmeliği uygulamakta kararlı.
Danıştay'ın kararına itiraz edeceklerini belirten Kara Ulaştırması Genel Müdürlüğü Daire Başkanı Yaşar Asiler, itirazın kabul edilmemesi durumunda ise yeni bir yönetmelik hazırlanarak servis yaşını 20'den 18'e veya 19'a çekeceklerini söyledi. Yaşar Asiler, özellikle kırsal kesimlerde yaşanan sıkıntılar nedeniyle yönetmelikte bazı düzenlemelere gidildiğini anlattı. Araçların yaş sınırını 12'den 20'ye çıkarırken hem sektörden gelen sıkıntıları dikkate aldıklarını hem de muayene sistemlerinde uygulanan teknik imkanları göz önünde bulundurduklarını kaydetti. Asiler, söz konusu yönetmeliği hazırlarken Milli Eğitim Bakanlığı, Türkiye Şoförler Federasyonu ve çeşitli illerden gelen servis işletmeleri ve odaların taleplerini de dikkate aldıklarını belirtti. Servis yaşlarını 20'ye çıkarırken Türkiye'de dünya standartları üzerinde uygulanan araç muayene işlemlerini göz önünde bulundurduklarını dile getiren Asiler, "Türkiye'de uygulanan muayene sistemi dünya standartlarının üzerindedir. Bu sistemde teknik usullere uygun olarak muayeneden geçen 20 yaşındaki bir araç, kağıt üzerinde muayenesi yapılan 8 yaşında bir araçtan daha güvenlidir." Dedi.”
VATAN HABER MERKEZİ
Servis Araçları Yönetmeliği’ndeki şartlar, her yıl daha da kötüleştiriliyor! 2003 yılında çıkan yönetmelikte öğrencileri taşıyan araçlara 10 yaş sınırı getirilmiş, 2007’de ise bu sınır 12’ye çıkarılmıştı. Ak Parti Muğla Milletvekili Hıdır’ın devreye girmesiyle yönetmelikte 17 Eylül 2009’da bir değişiklik daha yapıldı ve sınır 20 yıla çıkarıldı. Trafikte 20 yaşın üzerindeki araçlar hurda sayılıyor!
2000’li yılların başında servis kazalarının çok sık yaşanması ve bazı öğrencilerin hayatını kaybetmesi kamuoyunda tepki yaratınca devlet olaya el koymuş, 14 Haziran 2003’te, İçişleri Bakanlığı tarafından “Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği” çıkartılmıştı. Bu yönetmeliğe getirilen sert önlemlerle kazalar engellenmeye çalışıldı. Bunlardan biri araçlara 10 yaş sınırının getirilmesiydi. Değişikliğe taşıma sektörü ek maliyet getiriyor diye karşı çıktı ancak yönetmeliğin yürürlüğe girmesi engellenemedi. 
Yönetmelik 2 kez delindi
2003’te yürürlüğe giren yönetmelikte ilk delik 2007 yılında açıldı. Araçların denetimi 2007’de İçişleri Bakanlığı’ndan Ulaştırma Bakanlığı’na geçti. Ulaştırma Bakanlığı da hemen yönetmelikte değişiklik yaparak, ’Taşıtlarda aranacak şartlar’ başlıklı 4’üncü maddesinin ’g’ fıkrasındaki 10 yaş sınırı 12’ye çıkarttı. Bu yeni düzenlemeyle yaş sınırı ’f’ fıkrasına alındı ve “Okul servisi olarak kullanılacak taşıtların yaşları 12 (on iki) yaşından küçük olmalıdır” denildi. 28 Ağustos 2007 tarihinde yayınlanan resmi gazeteyle bu değişiklik yürürlüğe girdi. Ve aradan 2 yıl geçtikten sonra yönetmelik yeniden delindi. Üzerinde değişiklik yapılan yine ’f’ maddesi oldu ve araç yaşı 20’ye çıkarıldı.
Değişikliği Ak Partilili vekil istedi
Yeni eğitim öğretim yılının açılmasına günler kala bu değişiklik neden ve nasıl yapıldı? 17 Eylül 2009 tarihinde yayınlanan Resmi Gazetede’ki yönetmelik değişkilinin mimarı Muğla Ak Parti Milletvekili Mehmet Nil Hıdır. Vekil Hıdır, özellikle Muğla’da yaşanan servis olaylarından sonra sektör temsilcilerinin kendisine şikayete gelmesi üzerine Ulaştırma Bakanlığı’na konuyla ilgili başvuruda bulundu.
’70 bin araç 12’den büyük’
Mehmet Nil Hıdır, özellikle servis şirketlerinin oluşturduğu sivil toplum örgütlerinden şikayet geldiğini söyledi ve değişikliğin nedenlerini şöyle açıkladı: “Ulaştırma Bakanlığı’nın yayınladığı genelgeye göre Türkiye’deki karayollarındaki araç yaş sınırı 20. Oysa okul taşımacılığında 12. Burada bir karmaşa söz konusuydu. Bunu düzeltmek istedik. Ayrıca servis taşımacılığı yapan şirketler de bundan şikayetciydi. Çünkü şu anda faaliyet gösteren yaklaşık 70 bin aracın yaş sınırı 12’nin üstünde.
’Mali durumumuz ortada!’
Bu araçların yenilenmesi büyük külfet. Gönül çocuklarımızın daha genç araçlarla seyahat etmesini ister ama Türkiye’nin mali durumu da ortada. İlerleyen dönemde servis yapacak araç konusunda sıkıntı yaşanacaktı. İleride gelir düzeyi yüksek bir ülke oluruz ve bu sınırı tekrar değiştiririz.“ Hıdır, ’20 yaşındaki araçlarla çocukların taşınması ne derece sağlıklı?’ sorumuza ise şu cevabı verdi: ”Ulaştırma Bakanlığı Bilirkişi Hurda Araç Programı uygulandı. Bilimsel olarak yapılan araştırmalarda 20 yaşın altındaki araçların fenni muayneleri yapıldığı sürece taşımacılık yapabileceği yönünde bilirkişi raporları söz konusu. Bu durumu Ulaştırma Bakanlığı’na ilettik. Onlar da Milli Eğitim Bakanlığı’na bildirdi. Bilimsel verilerle bu karar alındı. MEB ve Ulaştırma Bakanlığı duyarlı davrandı.”
Servis elemanının eğitimi liseden ilkokula çekildi!
“Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği”nde araçlarda öğrencilere yardım edecek personel yerleştirme zorunluluğu da getirdi. Araçlarda öğrencilerin biniş ve inişlerini kontrol eden bu servis elemanlarının 22 yaşından büyük ve lise mezunu olması şartı da koyuldu. 17 Eylül’de yapılan bir değişiklik de servis elamanların yaşı ve eğitimi konusunda oldu. Görevlilerin yaş sınırı 20’ye, eğitim düzeyi ise liseden ilkokula indirildi.
’İlkokul mezunu çok işsiz var’
Mehmet Nil Hıdır bu değişikliği ekonomik krizle açıkladı: “Global krizle ilkokul mezunları işlerini kaybetti. Bu noktada onlara istihdam yaratmak zorundayız. Servislerdeki görevlilerin yapması gereken çocukların parmaklarını, kollarını sıkıştırmalarını engellemek; evden araca gidiş gelişlerini ise sağlıklı bir şekilde sağlamak. Bu eğitim gerektiren bir durum değil. Hatta şoför esnafı bu servis elemanlarını da istemiyordu. Ama istihdam artırılması bakımından bu değişikliğe taraf olduk.”
Londra’da kaza eğitimi gördü!
Çocukların canını hiçe sayan bu değişikliği yapan AKP Muğla Milletvekili Mehmet Nil Hıdır, 1 Ağustos 1956’da Karaman’da doğdu. 4 çocuk sahibi ve evli olan Hıdır, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’ni bitirdikten sonra Londra’da “Accident and Emergency Course” (Kaza ve acil müdahale) eğitimi gördü. Hıdır; Van, Konya, Fethiye ve Marmaris’te görev aldı.
Kimse çocuğunu taka tukalara emanet etmesin
Eğitim Sen Genel Başkanı Zübeyde Kılıç: “Servis taşıması sırasında olan kazaları hepimiz biliyoruz. Bu olayları engellemeye yönelik uygulamaların olması gerekirken tam tersi uygulamalar gerçekleştiriliyor. Getirilen bu uygulama kazalara, problemlere neden olur. Çünkü 20 yaşına kadar çıkartırılan araçlar hurda olarak tabir edilir ve bizler de bu araçlara çocuklarımızı emanet etmemeliyiz. Aynı zamanda araçtaki görevliler de oldukça önemlidir. Bu süreçte eğitimin bir parçası olarak değerlendirilmesi gerekir. Şoför dahil araçtaki personelin de iyi bir eğitime sahip olması çocuk psikolojisini ve trafik eğitimini çok iyi bilmesi gerekir. Aksi takdirde gerek fiziki kazalara gerekse iletişim kazalarına sebep olur ve bu süreci olumsuz etkiler. Bu yüzden bu konuda değişik yerlerden uzmanlar getirilmeli ve bu konuyla onlar ilgilenmelidir.”
Tüketici Hakları Derneği Genel Başkanı Turhan Çakar: “Ulaştırma Bakanlığı’nın yaptığı bu değişiklik olmadan önce de zaten ortada iyi bir manzara yoktu. Önceden araçlar ile ilgili olarak her ne kadar 12 yaş sınırı olmuş olsa bile buna hiç uyulmuyordu. Birçok servis aracı, servis personeli taşımıyordu. Öğrencileri güvenli bir şekilde araçtan indirilmesi ve bindirilmesi gerçekleşmiyordu. Araçlar da kemer kullanımına uyulmuyordu. Birçok aracın rehberi bile yoktu. Öğrencilerin birçoğu ise ayaktaydı ve servisler oldukça kalabalıktı. Bu durum karşısında ise malesef bir denetleme yoktu. Ulaştırma Bakanlığı’nın, Milli Eğitim’in, İçişleri Bakanlık’ın, belediyelerin ve kaymakamlıkların bu denetlemeyi sağlaması gerekirken malesef sağlanmıyordu. Ulaştırma Bakanlığı’nın bu konu için bir teşkilatı yok. Sonuç olarak bu araçlar denetlenmiyor. Denetleselerdi bu sorunlar yaşanmazdı. Bu uygulama ise yönetmeliği geriye itti ve öğrenci güvenliğini azalttı.”
İŞTE YIL YIL DEĞİŞİKLİKLER
* Araç: 10 yaşından küçük olmalı
* Servis Elemanı: 22 yaşını doldurmuş ve en az lise mezunu olmalı
28 AĞUSTOS 2007
* Araç yaşı: 12 yaşından küçük olmalı
* Servis Elemanı: 22 yaşını doldurmuş ve en az lise mezunu olmalı
17 EYLÜL 2009
* Araç yaşı: 20 yaşından küçük olmalı
* Servis Elemanı: 20 yaşını doldurmuş ve en az ilkokul mezunu olmalı
Sadece 2002’de 9 öğrenci öldü
İşte Okul Servis Araçları Yönetmeliği’nin çıkmasına neden olan kazalar:
22.10.2002: Gaziantep’te işçi servisiyle öğrenci servisinin çarpıştı. 6 öğrenci öldü, 21 kişi de yaralandı.
23.10.2002: Konya Beyşehir’e bağlı Yazyurdu Köyü İlköğretim Okulu öğrencilerini taşıyan servis otobüsünün kaza yapınca 28 öğrenci ile servis sürücüsü yaralandı.
15.04.2002: Aydın’daki trafik kazasında kamyonla okul minibüsünün çarpıştı. 3 öğrenci öldü, minibüs şoförü ve 9 öğrenci yaralandı.
HIDIR “ MİNİBÜSCÜYÜ DÜŞÜNEN BİLE YOK”
AK Parti Muğla Milletvekili Mehmet Nil Hıdır bayramdan önce kendisinin desteği ile öğrencilerimizi taşıyan servis minibüslerindeki yaş sınırının 12 den 20 ye çıkartılması ile ilgili çıkartılan yasa için bazı kesimlerden gelen olumsuz tepkiler hakkında açıklamada bulundu. Bilindiği gibi bayramda Vatan gazetesinin manşetinde “ Ne yaptın Hıdır “ başlığı ile bir haber yayınlanmıştı. AK Parti Muğla Milletvekili Mehmet Nil Hıdır' ın bu konudaki açıklaması aynen şöyle.
“ Vatan gazetesinin 19 Eylül 2009 tarihli gazetesinde manşetten verdiği “öğrenci servisleri taşıma yönetmelik” değişikliği, tarafıma atfedilen “Minibüsçüye Selam” gerekçesiyle yapıldığı şeklinde yazılarak kamuoyunun yanıltılmış olduğu kanaatindeyim.Bugüne kadar yapılanları irdelersek popülizm yapılmadığı görülecektir…Ak Parti hükümetleri döneminde öğrencilerimize ve öğrenci velilerine yapılan iyileştirmeler sonucu eğitimin yaygınlaştırılması ve kalitesinin arttırılması sağlanmıştır. “Haydi kızlar okula” kampanyası ile 250 bin kız öğrencimiz tarladan, tezgahtan, evden, sokaktan alınarak okul sıralarına yönlendirilmiştir.Hiçbir geliri olmayan ailelerin çocuklarının eğitimine katkı sağlamak amacıyla kız çocuklarına ayda 28TL, erkek çocuklarına ayda 23TL eğitim yardımı verilerek 600.000 aileye ulaşılmıştır.40 ve daha fazla sınıf mevcudu olan okullara 200 bin yeni derslik ilave edilerek sınıf mevcudu bilimsel eğitim metotlarında öngörülen 20 ve daha altı mevcutlara düşürülmüştür.Milli Eğitim Bakanlığınca son 5 yılda alınan ortalama 150 bin öğretmenle okullardaki öğretmen açığı tamamen kapanma noktasına gelmiştir. Köy ilkokullarında tek öğretmenle 1. sınıftan 5. sınıfa kadar eğitim gören öğrenciler yerine taşımalı sistemle köylerdeki öğrencilerin grup koy ilkokullarına taşınmasıyla her sınıfa 1 sınıf öğretmeni ve branş öğretmenleri atanarak eğitim zenginleştirilmiştir.Her okulda bilgi teknoloji sınıfları oluşturularak 1. sınıftan itibaren öğrencilerin bilgisayarla tanışması ve çağdaş eğitimi sağlanmıştır.Taşınan öğrencilerin öğle yemekleri taşıma ücretleri ve tüm öğrencilerin kitapları Milli Eğitim Bakanlığınca karşılanarak ailelerin eğitim yükü hafifletilmiştir.
Ayrıca;
Taşımalı sistemle eşgüdümlü olarak Ulaştırma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı da bir dizi değişiklik yaparak yönetmeliklerde uyumu sağlamışlardır. Bunlar; 20 yaşın üzerindeki araçların trafikten men edilmesi Fenni muayenelerin özelleştirilerek daha sıkı ve müsamahasız araç muayenelerinin yapılması
Servis araçları (S) ile toplu taşıma araçları (TM) ayrıştırılarak, taşımacılıkta ihtisaslaşma sağlanmış kacak taşımacılık ortadan kaldırılmıştır. Alınan bu tedbirlerle 28 Ağustos 2007 yönetmeliğindeki 12 yaş sınırı 17.09.2009 yönetmeliğiyle 20 yaşa çıkarılarak Bakanlıklar ve yönetmelikler arasında da yasal uyum sağlanmıştır. Diğer yandan 12 yaş zorunlu kılınması halinde gerekli olan minibüs sayısı öğrencilerin köyden grup köylere taşınmasına yetmeyecek düzeydedir.
Buna göre;
Fenni muayenesi, servis bakımı ve onarımı zamanında yapılmış olan her araç yasalar karşısında emniyetli ve yolcu güvenliğine sahip araç demektir.
Yasal sorumluluklarını yerine getiren 70 bin minibüs esnafının araçlarını yenilemeye zorlamakta etik ve yasal değildir. Yasadışı zorlamalar “otomotiv sektörüne destek amacıyla minibüs satışlarının arttırılması ” gibi yanlış bir düşünceyi gündeme getirir ki bu otomotiv sektörüne de milletvekillerine de büyük haksızlık olurKeza, milletvekilleri servis ve toplu taşımacılara “selam vermek” gibi bir amaçla öğrencilerimizin hayatlarını riske sokmayacak kadar sorumluluk sahibidirler Son olarak araçların tanımlarını yapmak suretiyle varsayımlarla hayatın gerçekleri arsında kalın bir çizginin olduğunu vurgulamamız gerekir ki Hurda araç: 20 yaşından büyük, trafikten men edilmiş araçtır. Yaşlı arası 5-20 yaş arasında fenni muayenesi, servis bakımı yapılmış, yol ve yolcu güvenliği yasal denetimlerle takip edilen araçtır. Genç araç: Fabrikadan yeni çıkmış 0 km araçtır. Ayrıca OKUL SERVİS ARAÇLARI HİZMET YÖNETMELİĞİNDE DEĞİŞİKLİK 17 Eylül 2009 tarihinde 27352 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu konuda Ulaştırma Bakanlığının da bir açıklaması vardır. Bu konu ile ilgili de haberi birlikte okuyalım.
Ulaştırma Bakanlığı ; Aracın yaşı değil, aksamlarının sorunsuz olması önemli.
Ulaştırma Bakanlığı'nın, öğrenci taşıyan servis araçlarındaki yaş sınırını 12'den 20'ye çıkarması yeni bir tartışma başlattı. Eğitim Sen, 20 yıllık araçlarla öğrenci taşınmasına izin verilmesinin 'yeni kazalara davetiye çıkarmak' anlamına geleceğini savundu. Tüketici Hakları Derneği ise, araçların denetlenmediğini, denetlense sorun yaşanmayacağını vurguladı. Ancak Ulaştırma Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı ve Kara Ulaştırması Genel Müdür Vekili Talat Aydın, 'öğrenciler yaşlı araçlarla taşınacak' iddialarının doğru olmadığını söyledi. Aracın yaşından çok, tüm aksamlarının sorunsuz işlemesinin önemli olduğuna işaret eden Aydın, 2009 yılı 22 Eylül itibarıyla denetimden geçen 26 bin 970 araçtan 5 bin 94'ünün; 2008 model 311 bin 251 araçtan 47 bin 200'ünün ilk muayeneden geçememesini, örnek olarak gösterdi. Aydın, Ulaştırma Bakanlığı tarafından 2009 yılı Ocak ayında tüm Türkiye'de hayata geçirilen, 'araç muayene' denetimlerinin çok hassas biçimde uygulandığına dikkat çekti. Eskiden olduğu gibi aracı getirmeden fenni muayeneden geçme döneminin sona erdiğini kaydetti. Türkiye'deki araç muayene istasyonlarında gerçekleştirilen araç kontrollerinin AB standardının bile üzerinde olduğuna vurgu yapan Aydın, en ufak bir kusurda bile, aracın trafiğe çıkmasına izin vermediklerini belirtti.
Son söz olarak da şunun belirtilmesinde çok önem var. Hiç kimse minibüscüyü düşünmüyor. Onlar binbir zorlukta minibüslerini değiştiremiyorlar. Biz onları da bu ekonomik krizde düşünmemiz gerekir. Kaldı ki özelleşen vize istasyonları tüm taşıtların en küçük detayına kadar incelemesini yapıyorlar ve çok küçük dahi olsa bir eksiği olan taşıta kolay kolay vize vermiyorlar. Vize alabilecek düzgünlükte olan bir minibüs neden görev yapmasın. Kaldı ki bu minibüsler şehirlerarası yollarda görev yapmıyor. Şehir içinde öğrenciyi evinden okuluna götürüyor. Bu krizde her kesimin düşünülmesi önemli” dedi.
